Giriş:

Sabah markette aldığınız bozuk bir ürünle başlayan gününüz, iş yerinde yaşadığınız bir anlaşmazlıkla devam etti ve akşam eve döndüğünüzde komşunuzla yaşanan bir gürültü tartışmasıyla son buldu. İşte bu gibi durumlar, hepimizin günlük hayatında karşılaştığı ve hukukun devreye girdiği anlardan sadece birkaçı Hukuk, soyut bir kavram olmaktan ziyade, günlük hayatımızın her alanında karşımıza çıkan somut bir gerçektir. Tüketici haklarından iş ilişkilerine, aile hukukundan trafik kurallarına kadar pek çok konuda, farkında olsak da olmasak da hukukun etkileriyle iç içe yaşarız. Günümüzde, hukuki bilinç ve farkındalık her zamankinden daha önemli hale geldi. Haklarımızı bilmek, karşılaşabileceğimiz sorunlara karşı hazırlıklı olmak ve çözüm yollarını öğrenmek, hayatımızı kolaylaştırmanın ve adil bir şekilde yaşamanın anahtarıdır. Bu makalede, bireylerin günlük yaşamlarında en sık karşılaştıkları hukuki durumları ve bu durumlara yönelik çözüm yollarını ele alacağız. Amacımız, hukukun karmaşık dünyasını sadeleştirerek, herkesin anlayabileceği bir dilde bilgi sunmak ve okuyucularımıza pratik rehberlik sağlamaktır. Hiç aldığınız bir ürünün bozuk çıkmasıyla karşılaştınız mı? Ya da iş yerinde haksızlığa uğradığınızı hissettiniz mi? Peki, haklarınızı ne kadar biliyorsunuz? Bu sorular, hepimizin zaman zaman karşılaştığı ve hukukun devreye girdiği durumları yansıtıyor.

Türkiye’de Trafik Kazalarında Maddi ve Manevi Tazminatlar
Trafik kazaarı, sadece fiziksel zararlarla sınırlı kalmayıp, maddi ve manevi kayıplara da yol açabilir. Türkiye’deki hukuk sistemi, trafik kazalarından mağdur olan kişilerin zararlarını telafi edebilmesi için bir dizi tazminat mekanizması sunmaktadır. Bu yazıda, Türkiye’de trafik kazası mağdurlarının talep ledebileceği maddi ve manevi tazminatları ve bu tazminatların nasıl talep edilebileceğini ele alıyoruz.
Trafik Kazalarında Maddi Tazminatlar
Maddi tazminatlar, kazadan kaynaklanan doğrudan mali kayıpları karşılamayı amaçlar ve şu başlıkları içerir:
Tedavi Masrafları:
Kazadan kaynaklanan sağlık giderleri tazminat kapsamında karşılanır. Buna:
‌Hastane masrafları,
‌Ameliyat giderleri,
‌Fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci dahildir.
Mülkiyet Zararları:
‌Kazada hasar gören araç veya diğer mülklerin tamir veya değiştirme maliyetleri karşılanır
Gelir Kaybı:
‌Kazadan dolayı iş göremez hale gelen kişiler, çalışamadıkları döneme ait gelir kayıpları için tazminat talep edebilir.
Gelecekteki Masraflar:
‌Kazadan dolayı ileride ortaya çıkabilecek sürekli tedavi veya bakım masrafları da tazminat talebi içinde değerlendirilebilir.

Trafik Kazalarında Manevi Tazminatlar
Manevi tazminatlar, kazanın birey üzerinde yarattığı psikolojik ve duygusal etkileri telafi etmeyi amaçlar. Mahkemeler, manevi tazminat miktarını şu kriterlere göre belirler:

Yaralanmanın ciddiyeti ve mağdurun günlük hayatına etkisi,
‌Kazanın mağdurduygusal etkileri,
‌Kazanın oluş şekli ve mağdurun uğradığı haksızlık ve ailesi üzerindeki derecesi.

Kimler Tazminat Talep Edebilir

Kaza Mağdurları: ‌Yaralanan sürücüler, yolcular veya yayalar maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
Hayatını Kaybedenlerin Aileleri: ‌Ölümlü kazalarda, hayatını kaybeden kişinin ailesi tazminat hakkına sahiptir.
Diğer Zarar Gören Kişiler: ‌Kazada mülkü zarar gören kişiler de tazminat talebinde bulunabilir

Tazminat Talep Süreci Nasıl İşler?

Kaza Tespit Tutanağı Hazırlama: ‌Kaza sonrası polis veya jandarma tarafından düzenlenen resmi kaza raporu, tazminat talebi için gereklidir
Sigorta Şirketiyle İletişim: Türkiye’de tüm araç sahipleri zorunlu trafik sigortası (Zorunlu Trafik Sigortası) yaptırmakla yükümlüdür. Sigorta şirketine tazminat başvurusu yaparken şu belgeler sunulmalıdır: ‌Kaza tespit tutanağı, ‌Tedavi masraflarına ilişkin faturalar, ‌Araç hasar fotoğrafları ve tamir belgeleri.
Mahkemeye Başvurma: ‌Sigorta şirketi ödeme yapmayı reddederse veya ödenen tazminat yeterli değilse, mağdurlar mahkemeye başvurarak haklarını arayabilir
Kaynakçası: ‌https://turkehliyet.com/tr/blog/material-and-moral-compensation-for-those-injured-in-traffic-accidents-in-turkey

İnternet Üzerinden Hakaret Suçu Nedir? (TCK 125)

Sosyal medya veya internet üzerinden işlenen hakaret suçu iki farklı eylem biçimiyle işlenebilir:
Belli somut bir durum ve olgunun isnat edilmesi suretiyle kişinin şeref ve saygınlığının zedelenmesi. Örneğin, bir kimseye internet yoluyla “telefon çaldın sen hırsızsın” demek hakaret suçuna vücut verir.
Genel ve soyut nitelikteki söz ve davranışlarla kişinin değersizleştirilmesi, rencide edilmesi. Örneğin, bir kimseye internet üzerinden “şerefsiz” demek hakaret suçu oluşturur.

Hakaret suçu; instagram, facebook, twitter, telegram, whatsapp vb. uygulamalar ve sosyal medya hesapları aracılığıyla işlendiği gibi e-mail (e-posta) göndermek gibi başka yöntemlerle de internet üzerinden işlenebilmektedir. İnternet üzerinden hakaret suçu işleyen kişi TCK m.125 hükümleri gereği cezalandırılacaktır: TCK m.125:
1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.

Hangi Sözlerle İnternetten Hakaret Suçu İşlenebilir?
İnternet üzerinden hakaret suçuna vücut veren sözlerin tek tek kanunda sayılması imkansızdır. Suçun vücut bulması için temel kural; internetten sergilenen söz ve davranışlarla kişinin onur, şeref veya saygınlığını rencide edecek somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövme yoluyla kişinin onur, şeref veya saygınlığına saldırılmasıdır. Görüldüğü üzere, internet yoluyla hakaret suçunda önemli olan kişiyi rencide eden, toplum içinde değersizleştiren fiillerin cezalandırılmasıdır.

İnternet ve Sosyal Medya Yoluyla Hakaret Suçunun Cezası Nedir?
İnternetten Basit Hakaret Suçu Cezası (TCK 125/1)
‌İnternet veya sosyal medya üzerinde suçun basit şeklinin işlenmesi halinde, hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir (TCK m.125/1).
İnternet veya sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları aleni işlendiğinden, aleniyet nedeniyle hakaret suçu cezası 1/6 oranında arttırılacaktır.
Suçun basit şeklinde hakim ya hapis cezası ya da adli para cezası verecektir. Her iki cezanın aynı anda verilmesi mümkün değildir. Hakim gerekçeli kararında neden hapis cezası veya adli para cezası verdiğini de açıkça gerekçelendirmek zorundadır.
‌Kaynakçası:
‌https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/internetten-ve-sosyal-medya-uzerinden-hakaret-sucu-cezasi.html
Mobbing (işyerinde psikolojik taciz) nedir, hukuki süreç nasıl işler?
‌ Mobbing Nedir: Mobbing, bir kişiye yönelik olarak diğer kişi ya da kişilerce sistematik olarak düşmanca ve ahlak dışı sürdürülen psikolojik baskı, taciz veya şiddettir. Bu kapsamda mobbing, düşünce, inanç, kıskançlık, cinsiyet ayrımı, statü vb. gibi pek çok sebepten kaynaklanabilir.
Mobbingin kanuni dayanağı, İş Kanunu’nun 5., 22. ve 24. maddesidir. Bununla birlikte Türk Borçlar Kanunu m. 417, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Anayasa’nın çeşitli hükümleri mobbing açısından kanuni dayanak oluştururlar.
Mobbingin Şartları Nelerdir?

İşyerinde ve iş ilişkisi içinde gerçekleşmesi,
Sistematik veya düzenli olarak gerçekleşmesi,
Kasıtlı olarak yapılmalı veya bu yönde ciddi emareler bulunmalı
Pasifize etme, yıldırma, bezdirme, işten uzaklaştırma amacı taşımalı,
Mağdurun işine, kişiliğine ya da sağlığına zarar vermelidir.

Mobbing Örnekleri Nelerdir?

‌Sürekli sözün kesilmesi ve kendini ifade etme fırsatının engellenmesi,
‌Azarlamak ve yüksek sesle bağırılması,
‌Yersiz veya sürekli biçimde eleştiri,
‌Özel yaşamın sürekli eleştirilmesi,
‌Telefonla rahatsız edilmek,
‌Sözlü olarak tehdit edilmek,
‌Tehdit veya hakaret içeren not, mail, mesaj veya mektup almak,
‌Sürekli yalancı olmakla itham edilmek,
‌Üstlerin ve diğer çalışanların kişiyi muhatap almaması veya konuşmaması,
Diğer çalışanlardan izole edilmenizin sağlanması,
‌Meslektaşlar ile konuşmanın yasaklanması,
‌Asılsız dedikodu çıkarılması,
‌Kişinin alaya alınması,
‌Kişiye akıl hastasıymış gibi muamele edilmesi,
‌Psikiyatrik değerleme sürecine zorlanmak,
‌Fiziki olarak jestlerle, mimiklerle, yürüyüşle, sesle veya buna benzer hususlarla alay edilmesi,
‌Politik ya da dini inançların alaya alınması,
‌Kişinin öz saygısı veya işyerindeki statüsünü sarsıcı işleri yapmaya zorlanması,
‌Küçük düşürücü lakaplarla veya isimlerle hitap edilmesi,
‌Cinsel imalarda bulunulması,
‌Normal şartlarda üstlenilebielecek önemli görevlerin sürekli surette ve geçerli sebep olmadan kişiye verilmesinden imtina edilmesi,
‌İş ile ilgili olmayan anlamsız görevler yapılmasının istenmesi,
‌Sürekli ve fazladan yeni işler verilmesi,
‌Fiziksel şiddet uygulanması