Azərbaycan Respublikasında 2025-ci il “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilib. Bu qərar Prezident İlham Əliyevin 2024-cü il 19 dekabr tarixli sərəncamı ilə qəbul olunub. Sərəncamda göstərilir ki, bu il çərçivəsində konstitusiya dəyərlərinin qorunması, hüquqi dövlət quruculuğunun gücləndirilməsi və dövlət suverenliyinin daha da möhkəmləndirilməsi istiqamətində müxtəlif tədbirlər həyata keçiriləcək.
Bu il həm Azərbaycan Konstitusiyasının 30 illiyi, həm də dövlət müstəqilliyinin qorunması və möhkəmləndirilməsi baxımından əlamətdardır. Konstitusiya hüquqlarının geniş təbliği, hüquqi maarifləndirmə, suverenliyin qorunmasına dair tədbirlər və müzakirələr bu ilin əsas istiqamətləri olacaq.
Bu çərçivədə konstitusiya islahatlarının aparılması, vətəndaşların hüquqi biliklərinin artırılması və Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqeyinin daha da möhkəmləndirilməsi gözlənilir.

Ümumi Baxış
- Konstitusiya və suverenlik anlayışlarının əhəmiyyəti
- 2025-ci ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilməsinin məqsədi
Konstitusiyanın Dövlət Quruculuğundakı Rolu
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının qəbul tarixi və mahiyyəti
- Konstitusiya hüquq və azadlıqların təminatçısı kimi
- Hüquqi dövlətin formalaşmasında konstitusiyanın əhəmiyyəti
Suverenliyin Əsasları və Azərbaycan Dövlətçiliyi
- Suverenliyin mahiyyəti və dövlət müstəqilliyinin qorunması
- Azərbaycanın suverenlik tarixi: 1918 və 1991-ci illər
- Suverenliyin beynəlxalq səviyyədə tanınması və möhkəmləndirilməsi
2025-ci il – “Konstitusiya və Suverenlik İli”nin Məqsəd və Vəzifələri
- Hüquqi maarifləndirmə və konstitusiya dəyərlərinin təbliği
- Dövlət suverenliyinin qorunması üçün həyata keçirilən tədbirlər
- Gənclər arasında hüquq biliklərinin artırılması və vətəndaş məsuliyyətinin formalaşdırılması
Nəticə
- “Konstitusiya və Suverenlik İli”nin dövlət və cəmiyyət üçün əhəmiyyəti
- Azərbaycan Respublikasının hüquqi və suveren dövlət kimi gələcək inkişaf perspektivləri

Ümumi baxış
Hər bir dövlətin mövcudluğu və inkişafı onun konstitusiyası və suverenliyinə əsaslanır. Konstitusiya ölkənin idarəetmə sistemini, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını, dövlətin əsas prinsiplərini müəyyən edən ən ali hüquqi sənəddir. Suverenlik isə dövlətin müstəqil şəkildə daxili və xarici siyasətini həyata keçirmək hüququnu təmin edir.
Azərbaycan Respublikasında 2025-cü ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilməsi, hüquqi dövlət quruculuğunun daha da gücləndirilməsi, konstitusiya dəyərlərinin qorunması və dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsi baxımından mühüm hadisədir. Bu təşəbbüs həm ölkənin tarixi keçmişini qiymətləndirməyə, həm də gələcək inkişafını hüquqi çərçivədə daha möhkəm qurmağa imkan yaradır.

Konstitusiyanın Dövlət Quruculuğundakı Rolu
Hər bir dövlətin dayağı onun konstitusiyasıdır. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası 1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq referendumu ilə qəbul olunmuş və 1995-ci il noyabrın 27-də qüvvəyə minmişdir. Bu, müstəqil Azərbaycanın ilk ali qanunu kimi ölkənin hüquqi və siyasi əsaslarını müəyyən etmişdir.
Azərbaycan Konstitusiyası vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını qorumaq, dövlət hakimiyyətinin bölünməsi prinsipini təmin etmək və demokratik idarəetməni formalaşdırmaq baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu sənəd ölkədə hüquqi dövlət quruculuğunun əsasını qoyaraq, hər bir vətəndaşın hüquqlarını qorumaq və qanunun aliliyini təmin etmək üçün bir zəmanətdir.

Suverenliyin Əsasları və Azərbaycan Dövlətçiliyi
Suverenlik hər bir dövlətin müstəqilliyini və beynəlxalq arenada tanınmasını şərtləndirən əsas prinsipdir. Azərbaycanın suverenliyi 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən elan edilmiş, lakin 1920-ci ildə itirilmişdi. 1991-ci ildə SSRİ-nin süqutundan sonra Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdi və suveren dövlət kimi beynəlxalq birlik tərəfindən tanındı.
Azərbaycanın suverenliyinin qorunması üçün güclü hüquqi baza, sabit iqtisadiyyat və milli birlik vacibdir. Ölkənin beynəlxalq əlaqələrinin genişlənməsi, hərbi və iqtisadi gücünün artması suverenliyin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir. Son illərdə Azərbaycanın dövlət suverenliyini gücləndirmək üçün həyata keçirdiyi tədbirlər, o cümlədən Qarabağ münaqişəsinin həlli, ölkənin tam ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi və iqtisadi müstəqilliyin təmin olunması bu baxımdan mühüm nailiyyətlərdir.

2025-cü il – “Konstitusiya və Suverenlik İli”nin Məqsəd və Vəzifələri
Bu il çərçivəsində müxtəlif tədbirlərin həyata keçirilməsi planlaşdırılır. Bunların əsas məqsədi konstitusiya dəyərlərinin qorunması və dövlət suverenliyinin daha da möhkəmləndirilməsidir. Bu istiqamətdə aşağıdakı əsas tədbirlər həyata keçiriləcək:

Hüquqi maarifləndirmə işlərinin genişləndirilməsi: Gənclər arasında hüquq biliklərinin artırılması, konstitusiya dəyərlərinin təbliği və vətəndaş məsuliyyətinin formalaşdırılması üçün seminarlar, təlimlər və maarifləndirici kampaniyalar təşkil ediləcək.
Dövlət suverenliyinin gücləndirilməsi: Azərbaycanın beynəlxalq mövqeyini daha da gücləndirmək, siyasi və iqtisadi müstəqilliyini möhkəmləndirmək üçün yeni layihələr həyata keçiriləcək.
Konstitusiya islahatları və qanunvericilik təkmilləşdirilməsi: Dövlət hüquq sisteminin daha effektiv işləməsi üçün qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi və yeni islahatların aparılması nəzərdə tutulur.

Bu tədbirlər ölkənin hüquqi sisteminin daha da inkişaf etdirilməsinə və vətəndaşların konstitusion hüquqlarının daha güclü qorunmasına xidmət edəcəkdir.

Nəticə
Azərbaycan Respublikasında “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər ölkənin hüquqi və demokratik inkişafına mühüm töhfə verəcək. Konstitusiya dəyərlərinin qorunması, hüquqi dövlət quruculuğunun möhkəmləndirilməsi və dövlət suverenliyinin gücləndirilməsi bu ilin əsas məqsədləri arasındadır.
Bu təşəbbüs təkcə keçmişi anmaq üçün deyil, həm də gələcəyə daha güclü hüquqi əsaslarla addımlamaq üçün bir fürsətdir. Azərbaycan dövləti və cəmiyyəti üçün bu ilin əhəmiyyəti böyükdür və onun uğurlu icrası ölkənin daha da güclənməsinə və beynəlxalq arenada mövqeyinin möhkəmlənməsinə töhfə verəcəkdir.
Ədəbiyyat siyahısı
            1.         Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası – Bakı, 1995 (Son dəyişikliklərlə).
            2.         Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2024-cü il 19 dekabr tarixli sərəncamı – “2025-ci ilin Konstitusiya və Suverenlik İli elan edilməsi haqqında”.
            3.         Əhmədov E. “Hüquqi dövlət və konstitusionalizm” – Bakı, 2010.
            4.         Qasımov T. “Azərbaycan Respublikasının dövlət quruculuğu və suverenliyi” – Bakı, 2018.
            5.         Əliyev R. “Müasir konstitusiya hüququnun əsasları” – Bakı, 2021.
            6.         Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları – www.e-qanun.az.
            7.         Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı – Bakı, 1991.
            8.         Hüquqşünasların və ekspertlərin çıxış və məqalələri – “Azərbaycan Hüquq Jurnalı”, müxtəlif buraxılışlar.

Aysun Ağayeva Naxçıvan Dövlət
Universitetinin hüquqşünaslıq
üzrə 1-ci kurs tələbəsi

Manevr.az