Ukrayna və Azərbaycanın kimya elmləri doktoru, “Kolloid Kimyası” ixtisası üzrə Azərbaycanda yeganə kimya elmləri doktoru, Rusiya Beynəlxalq Mühəndislik Akademiyasının müxbir üzvü, Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının professor və akademiki, son 3 ildə Almaniyada qeydiyyatdan keçmiş ikisi Quran ayələri ilə əlaqəli çoxsaylı Elmi Kəşfləri ilə ixtisası üzrə (nanokolloid kimyası əsasında neft-mədən nanoekotexnologiyaları) dünyada rekord göstəricilərlə uğur qazanan, Kəşflərlə bağlı Almaniyadan ölkə Prezidentinə nailiyyətləri haqqında mütəmadi olaraq, rəsmi məlumat daxil olan Rahim Abas oğlu Daşdiyevin rəhbərliyi altında son 12 il müddətində, Allahın taktiki (dünya həyatı) və strateji (axirət) əhəmiyyətli Kitabı olan Quran ayələrinin mindən artıq ad altında sistemləşdirilmələri nəticəsində təqdim edilən “Quranda Allahın Mütləq Keyfiyyətlər Dialektikası - görəsən Hegelin xəbəri olubmu?”mövzusunda aktual silsilədən olan növbəti yazını Manevr.az oxucularına təqdim edirik.

“Allahın Mütləq Keyfiyyətlər Dialektikası” ilə bağlı Quranda düşünən insanlara işarələr (eyhamlar) məzmunlu ayələrin müvafiq istinadlarla maksimal lokanik təsviri (ixtisarla) Özü tərəfindən Lövhi-Məhvuzda yerləşdirimiş Mütləq Yaddaş Sistemi

(13.39; 18.49; 27.75; 43.4;
50.4; 57.22);
İradəsi (2.255; 8.44; 19.64);
İdarəsi (2.255; 46.29-31; 72.1, 72.2);
Tam əhatə dairəsi (2.255, 2.261; 34.3; 41.53);
Qədəri (16.53, 16.64);

İnsanlara və cinlərə öyüd nəsihətləri (4.58; 6.69; 6.152; 7.2, 7.3, 7.179; 38.87; 50.8; 68.52; 69.48);
İmtahanları (5.94; 6.53; 7.163; 14.6; 21.35; 22.53; 29.2, 29.3; 33.11; 39.49; 47.4, 47.31);
Həddləri (2.173, 2.178, 2.190, 2.222, 2.223; 4.14, 4.22, 4.23; 5.3, 5.6, 5.90, 5.94; 6.152; 7.55; 58.4;
65.1);
Səddləri (7.46-49; 25.53);
Hökmləri (2.213; 4.14, 4.105; 4.28; 6.57, 6.62, 6.73; 47.20);
Halal-haramları (2.173; 4.23, 4.24, 4.2.5, 5.4, 5.5, 5.90; 6.138-140, 6.143-146, 6.150, 6.151; 7.32,
7.33);
Vədləri (3.9; 4.106; 5.9; 10.55; 13.20; 46.35; 47.15; 50.32; 92.5-7);
Pakliği (2.116, 2.172; 4.171; 5.116; 6.100; 10.68);
Ehtiyacsızlığı (3.97; 57.24);
Möhtacsızlığı (35.15; 47.38; 112.2);
Xilaskarlığı (4.106; 10.23);
Təvazökarlığı (25.63);
Himayədarlığı (2.107; 4.45, 4.106, 4.123; 5.55; 6.127; 47.11);
Müdrikliyi (2.209; 4.11; 45.37);
Eyibsizliyi (13.9; 17.111; 36.36);
Hakimlərin hakimi olması (6.18; 6.61; 95.8);
Şahidliyi (4.79, 5.106, 5.107, 5.117; 4.166; 34.47; 41.53; 59.11);
Hər şeyə qadirliyi (2.20, 2.106, 2.148, 2.255; 4.133; 5.17, 5.19; 5.40);
Nizamı (23.71)
haqqı (3.60; 6.57; 41.53; 46.30; 47.25;103.3);
İdrakı (6.103);
Pənah (23.98; 40.56);
Ehsanı (4.106; 19.50; 22.37; 38.35);
Rəhmi (2.173; 4.23, 4.106; 5.3; 47.4);
Səbri (46.35; 47.32; 70.5; 73.10; 74.7; 76.11, 76.12, 76.24; 103.3);
Təsdiqi (4.47; 46.30);
Lütfü və lütfkarlığı (2.251; 4.106; 6.53; 24.38; 28.72; 35.32, 35.35; 47.31; 57.29; 62.4, 62.10);
Gücü (39.4; 58.22);
Davranışı (24.28; 31.19);
Dünyanın da axirətin də mükafatının yanında olması (4,95, 4.106, 4.134; 47.36; 68.3; 76.12; 78.36,
78.37; 93.6);
Cəzaları (2.211; 4.14, 4.84);
Savabları (4.85; 6.105, 6.160);
Tapşırıqları (4.36, 4.140, 4.171; 6.52, 6.56-58, 6.118);
Bəyanları (2.159, 2.219, 2.221, 2.266; 3.103; 4.176);
Əyanları (4.97, 4.106; 28.7;);
Həyanları (4.106);
Mühafizələri (4.102);
Sığınacağı (93.6);
Dostları (4.69; 5.56; 6.70, 6.127; 19.96; 45.19; 47.11);
Qadağanları və icazələri (4.43; 5.3);
Eşidən və görən olması (2.224, 2.233, 2.237; 4.134);
Sevgisi (2.195; 3.76; 5.13, 5.42, 5.54, 5.93, 9.4, 9.7, 9.108; 19.96);
Ruzisi (2.22, 2.25, 2.57, 2.60, 2.168, 2.172; 5.88; 6.151; 10.31; 11.6; 17.30; 23.72; 29.62);
Məhşəri (19.68, 19.80; 20.108; 21.21, 21.104);
Hər çətinlikdən sonra bir asanlıq gələr, - dialektika qanunu 69. (94.5, 94.6);
Qüdrəti (2.165, 2.209; 4.158; 5.38; 45.37; 55.33; 63.8);
Nifrəti (35.26);
Lənəti (2.159; 3.61; 4.46, 4.47, 4.52, 4.93; 5.13, 5.60; 7.44; 28.42; 47.23);
Ədaləti (3.18; 5.42; 27.78);
Möhləti (3.88, 3.178; 10.9);
Dəvəti (2.221; 3.23; 13.18; 46.29-31; 47.38; 72.1, 72.2);

Şəfaəti (2.255; 6.70);
Mükafat və cəza məkanları (3.133, 3.136, 3.151);
Hikməti (2.129; 6.18, 6.73; 8.67; 24.18; 27.6; 43.4);
Vəkilliyi (6.102; 11.12; 33.3, 33.48; 39.62);
Hökmdarlığı (1.4; 2.107; 3.189; 4.53; 62.1);
Mərhəməti (2.105, 2.178; 4.106; 6.154, 6.157; 7.49; 9.128; 10.57; 28.86; 50.33; 78.37, 78.38);
Əhvi (4.43; 9.43; 57.9);
Yenilməz qüvvəti (2.129, 2.165; 4.84; 8.67; 14.47; 22.40; 55.33);
Bağişlaması (2.37, 2.54, 2.173; 4.23; 4.106; 5.3, 5.101; 6.54, 6.96; 8.69; 9.43; 46.31; 47.2, 47.15,
47.19);
Həmdi (1.4; 6.1, 6.45; 28.70; 30.18; 31,25; 37.182; 39.75; 45.36);
Hesabı (2.284; 4.86);
Nəzarəti (2.215; 4.1; 6.152; 33.52);
Göyləri və yeri əhatə edən kürsüsü. (2.255).
Hidayəti (6.154, 6.157; 47.17, 47.25, 47.32);
Şiddətli və ağrılı-acılı əzabı (2.90, 2.165, 2.174; 3.151; 3.177; 4.14, 4.84, 4.93, 4.138, 4.161, 4.173;
5.2; 5.36, 5.73, 5.94; 6.47-49, 6.124; 8.13; 14.7; 46.31, 46.35; 58.5);
Əmrləri (2.27; 3.110; 4.47, 4.58, 4.89, 4.171; 31.14; 50.88);
Cənnəti və cənnətlə müjdələməsi (35.33, 35.35; 47.6, 47.12, 47.15; 50.31-35; 53.17-23; 76.12-15;
76.17, 76.18, 76.20-22; 78.31, 78.34-36 78.32; 83.22-28; 88.8-16; 92.5-7);
Cəhənnəmi və cəhənnəmlə xəbərdarlığı və (2.206; 3.351; 4.14; 7.2);
Müqəddəsliyi (2.116; 4.171; 5.116; 10.68; 62.1);
Sınaqları (2.155; 3.152, 3.186; 18.7, 18.93-98; 22.53; 29.2; 47.4, 47.31; 89.15, 89.16);
Cənnət nemətləri (3.152; 4.106; 35.33, 35.35; 47.15; 50.31-35; 53.17-23; 56.14-37; 76.12-15;
76.17, 76.18, 76.20-22; 78.31, 78.34-36 78.32; 83.22-28; 88.8-16; 92.5-7):
Qiyaməti, qiyamət əlamətləri (6.158; 27.71, 27.72; 47.18);
Axirəti (2.94; 6.32, 6.15; 93.4);
Ərşi (7.54; 11.7; 20.5; 21.22; 23.86, 23.116; 69.17);
Nemətləri (2.150; 3.170; 5.6; 14.7; 53.17; 76.20; 83.22; 93.5, 93.11);
Göylərin, yerin, aləmlərin Rəbbi olması 113. (45.36);
Böyüklüyü (4.34; 4.106; 45.37; 7.54; 45.37);
Tövhidi (2.255; 3.64; 4.36, 4.171; 21.92; 23.52; 72.2);
İman sahibi olması (2.172; 5.6; 13-28; 46.31; 47.2, 47.3, 47.7, 47.12, 47.33, 47.36;103.3);
İnam sahibi olması (47.2);
Yoxlamaları (21.35; 22.53; 47.31);
Yüksək dərəcələr sahibi olması (70.3);
Gözəllik sahibi olması (76.11);
Sevinci (76.11);
Bəxşi və ya hədiyyəsi (3.8; 4.53.18; 6.53; 76.12, 76.22);
Muhəmməd peyğəmbərlə bağlı dəyərləri, sualları, tapşırıqları, xatırlamaları (47.2; 68.3, 68.4; 69.44-
47; 75.16, 75.17; 93.3-11; 94.4-8);
İntiqamı (3.4; 5.95; 14.47; 43.25; 47.4);
Qəzəbi (2.90; 3.12; 4.93; 5.60; 42.16; 47.28);
Zəngin və tərifəlayiq olması (2.263; 4.131; 47.38);
“Ol” qanunu (2.117; 3.47, 3.59; 4.171; 6.73; 16.40; 19.35; 36.82; 40.68; 54.50).
Kökslərdə (və ya qəlblərdə) olanları bilməsi (2.7, 2.10, 2.74, 2.88, 2.97, 2.235, 2.283; 3.7, 3.19,
3.29, 3.103, 3.119, 3.152, 3.154; 4.63; 5.7; 6.125; 7.2, 7.43, 7.129; 9.14; 10.57; 15.47; 20.25; 22.46;
26.13; 39.23; 47.24; 114.5);
Kökslərə şəfa verməsi (10.57);
Cəbrailə düşmən kimsələrə qətiyyəti (2.97);
Quranı möminlər üçün hidayət və müjdəçi (2.97; 10.57);
Quranı münafiqlər və bütün azğınlar üçün xəbərdarlıq etməsi (7.2);
Əbədiyyətə qovuşdurması (35.35; 50.34);
Əzəmətli səltənət nişanəsi (76.20);

Nicatı (2.5; 6.128);
Zülməti (2.17, 2.19, 2.20);
Əhd-peymanı (2.27, 2.40, 2.63; 4.154, 4.155; 13.20, 13.25 );
Bütün işləri özünə qaytarması (2.28, 2.210);
Yer üzündə olanları insanlara görə xəlq etməsi (2.29);
Göyü 7 qat etməsi (2.29);
Tövbələri qəbul etməsi və qəbul etmək istəyi (2.54, 4.16, 4.17, 4.26, 4.27; 9.118);
İbrəti (2.66, 2.221; 3.13);
Haqq-hesab günü (1.4, 4.86);
Hər şeyi əhatə etməsi (2.115, 2.247, 2.261, 2.268; 3.73);
Hər şeyin Allaha baş əyməsi (2.116);
Səbr edənlərlə olması, səbr edənlərə müjdə verməsi (2.153, 2.155, 2.249; 8.46, 8,66);
Sevmədikləri bir şeyi bəndələri üçün xeyirli etməsi (2.216);
Sevdikləri bir şeyi isə bəndələri üçün zərərli etməsi (2.216);
Bütün yaratdıqlarına qəyyumluğu (2.255; 3.2; 4.106);
Mürgü və yuxu tutmaması (2.255);
Göylərdə və yerdə olanlara sahib olması (2.255);
Uca, Ulu olması (2.255; 4.34;7.54; 25.1, 25.10, 25.61; 42.4; 56.74, 56.96);
Məxluqatın gələcəyini və keçmişini bilməsi (2.255);
Zülmətlərdən nura çıxarması (2.257);
Düşüncəli insanlara anlama verməsi (2.269);
Hər kəsi yalnız qüvvəsi çatdığı qədər yükləmisi (2.233, 2.286; 6.152; 7.42; 23.62);
Qadağanları (3.110, 5.3; 6.119, 6.121; 49.11, 49.12);
Möminlərə Kitabı və Hikməti (sünnəni) öyrədən Elçiyə mərhəmət göstərməsi (3.163);
Kafirin tövbəsini qəbul etməməsi (4.18);
Zinakarlığa sərt mövqeyi (4.25, 5.5);
Böyük günahlardan çəkinənləri Allahın Cənnətə daxil etməsi 302. (4.31);
Tamahdan çəkindirməsi (4.32);
Lovğalıq edənləri və özlərini öyənləri sevməməsi (4.36);
Muhəmməddən üz çevirənlərə cəhənnəm odu verməsi (4.55);
Ayələri inkar edənlərin odda yandırılması, yanan dərilərin yeniləri ilə əvəzlənməsi, - əzabın daimi
olması (4.56);
Müttəqilər üçün Axirəti daha xeyirli etməsi (4.77);
Əməlləri mələklərə yazdırması (4.81);
Yetərli olması (4.81, 4.85, 4.132, 4.171);
Qüvvəsinin daha çox, cəzasının isə daha şiddətli olması 326. (4.84);
hər şeyin haqq-hesabını çəkəndir (4.86, 5.4);
Xəyanətkar günahkarı sevməməsi (4.107);
Kitab və hikməti (Quranı və Sünnəni) Muhəmmədə nazil etməsi (4.113);
Muhəmmədə lütfünün böyük olması (4.113);
Şərik qoşanı dərin bir azğınlığa salması (4.116, 6.41);
İbrahimi sevimli dost tutması (4.125);
İtaətkar qullarına təşəkkür edən olması (4.147);
Qüdrətli, müdrik olması (4.158, 5.38);
Quranı öz elmi ilə nazil etməsi (4.166);
Yaxşılıq edənləri sevməsi (5.13, 5.93);
Həddi aşan kimsə üçün isə ağrılı-acılı bir əzabı (5.94);
Həm şiddətli cəza verən, həm də Bağışlayan, Rəhmli olması (5.98);
Qeybləri bilməsi (5.109, 5.116);
Hamısını bəsləyib Özü bəslənməyən olması (6.14);
Qurtuluşu (6.16);
Sıxıntısı, xeyiri (6.17);
Yeganə ibadət sahibi olması (6.40);
Qeyb açarlarının yanında olması (6.59);

Yerə düşən hər bir yarpaqdan xəbəri olması (6.59);
Göyləri və yeri (yoxdan) var edən olması (6.101);
Lətif (cismilikdən uzaq) olması (2.55; 6.103; 7.143);
Elm sahibi olması (6.128);
Ölçü və çəkiyə nəzarət tələbləri (6.152; 17.35);
Quranı mübarək bir kitab etməsi (6.155);
Əməllərin tərəzidə çəkməsi (7.8);
Lövhi-məhfuzda yazılmış qismətləri (7.37);
İnkarçıları inkar qanunu (7.51);
Həddi aşanları (qışqıraraq dua edənləri) sevməməsi (7.55);
Kitabı (Quranı) seçdiyi qullarına miras etməsi (35.32);
Dağların ovxalayaraq toz halına salması (56.5-6);
Cənnətdəki daimi kölgəlikləri (56.30);
Cənnətdə yeni bir yaradılışla doğulmadan yaradacağı həmişə cavan hurilər və həmişə cavan
xidmətçi oğlanlar (5.17; 56.35);
Kimini alçaldacağı, kimini də ucaldacağı qiyamət günü (56.3; 73.17, 73.18; 77.7-11, 77.24, 77.29-
36, 77.38-50; 80.33-42; 81.1-14; 84.7-15; 89.21-23; 101.5; 104.2-9);
Rəhm edənlərin ən rəhmlisi olması (7.151);
Tövbəkarları bağışlaması (7.167);
Qiyamət vaxtını yalnız Özünün bilməsi (7.187);
Həqiqi mö’minlərin qiyamət günü bağışlanması və Cənnətlə mükafatlandırması (8.4; 10.26);
Gözəl sığınacağı (Cənnət) (13.29);
Allah ne’mətlərinin sosuz sayda olması (14.34);
Ruzisi (15.20);
Varisliyi (15.23);
Doğru yolu (islamı) göstərməsi (16.8);
Bal arısına vəhyi (16.68, 16.69);
Mələklərin möhtərəm qulları olması (21.26);
İnsanı tələsən (hövsələsiz) yaratması (21.37);
Muhəmməd peyğəmbərə dünyada zəfər, axirətdə isə yüksək məqamlar nəsib etməsi (22.15);
Cənnət ruzisi (22.58);
Gözlənilməyən yerdən bəndələrinə ruzi verməsi (22.63);
İnsanlara şəfqətli, mərhəmətli olması (22.65; 59.10);
Əcəli (22.66);
Cənnətdə tükənməz (minnətsiz) ruzisi (24.26);
Göylərin və yerin nuru olması (24.35);
Muhəmməd peyğəmbərə mədədkar olması (25.31; 29.22; 33.17);
Fitnə-fəsad törədənləri sevməməsi (28.77);
Qüdrət əlamətləri (30.20-25):
Dində demokratiyası (32.13).
Davudun əlində dəmiri, Süleyman əlində isə misi yumşaldıb mum halına, maddənin amorf-maye
hibrid halına salması (34.10, 34.12);
Dünyada da, axirətdə də bütün izzət-qüdrət (şərəf-şan) sahibi olması  (35.10);
Mizan-tərəzisi (42.17);
İnsana ancaq öz zəhməti, sə’yi, çalışması, əməli qalar! (53.39, 53.40);
İstədiyini dövlətli və ya kasıb etməsi (53.48);
Hər şeyi müəyyən ölçüdə (lazım olduğu qədər) yaratması (54.49);
Hər bir kiçik və böyük günahı lövhi-məhfuzda yazması (56.53);
Muhəmməd peyğəmbərə tapşırıqlarından: kafirlərə qarşı qılıncla, münafiqlərə qarşı sözlə vuruş ...
(66.9);
Qiyaməti haqq etməsı (69.1);
Mütləq ədalət sahibi olması (91.15);
Mələklərin möhtərəm qulları olması (21.26);
Yüksək dərəcələr sahibi olması (70.3);

İnsana şah damarından da yaxın olması (50.16)
Qeybətin günah olması (49.12)
Böhtanın günah olması (33.58)
Quranda İslam Dialektika Qanunu: (41.34)

“Allahın Mütləq Keyfiyyətlər Dialektikası” ilə bağlı yuxarıda təqdim edilən Quran ayələrində düşünən insanlara çoxsaylı işarələrin (eyhamların) lokanik vahid sistem şəklində təsviri:
Lövhi-Məhvuzu kainat miqyaslı Mütləq Yaddaş Sistemi etməsi; iradəsi; idarəsi; əhatə dairəsinin kainat miqyaslı olması; qədəri; insanlara və cinlərə öyüd nəsihətləri; imtahanları; hədləri; səddləri; hökmləri; halal-haramları; vədləri; pakliği; ehtiyacsızlığı; möhtacsızlığı; xilaskarlığı; təvazökarlığı; himayədarlığı; müdrikliyi; eyibsizliyi; hakimlərin hakimi olması; şahidliyi; hər şeyə qadirliyi; nizamı; haqqı; idrakı; pənahı; ehsanı; rəhmi; səbri; təsdiqi; lütfü və lütfkarlığı; gücü; davranışı; dünyanın da axirətin də mükafatının yanında olması; cəzaları; savabları; tapşırıqları; bəyanları; əyanları; həyanları; mühafizələri; sığınacağı; dostları; qadağanları və icazələri; eşidən və görən olması; sevgisi; ruzisi; məhşəri; hər çətinlikdən sonra bir asanlıq gələr, - dialektika qanunu; qüdrəti; nifrəti; lənəti; ədaləti; möhləti; şəfaəti; mükafat və cəza məkanları; hikməti; vəkilliyi; hökmdarlığı; mərhəməti; əhvi; yenilməz qüvvəti; bağişlaması; həmdi; hesabı; nəzarəti; göyləri və yeri əhatə edən kürsüsü; hidayəti; şiddətli və ağrılı-acılı əzabı; əmrləri; cənnəti və cənnətlə müjdələməsi; cəhənnəmi və cəhənnəmlə xəbərdarlığı və qorxutması; müqəddəsliyi; sınaqları; сənnət nemətləri; qiyaməti, qiyamət əlamətləri; axirəti; ərşi; nemətləri; göylərin, yerin, aləmlərin Rəbbi olması; böyüklüyü; tövhidi; iman sahibi olması; inam sahibi olması; yoxlamaları; yüksək dərəcələr sahibi olması; gözəllik sahibi olması; sevinci; bəxşi və ya hədiyyəsi; Muhəmməd peyğəmbərlə bağlı dəyərləri, sualları, tapşırıqları, xatırlamaları; intiqamı; qəzəbi; zəngin və tərifəlayiq olması; “Ol” qanunu; kökslərdə (və ya qəlblərdə) olanları bilməsi; kökslərə şəfa verməsi; Cəbrailə düşmən kimsələrə qətiyyəti; Quranı möminlər üçün hidayət və müjdəçi etməsi; Quranı münafiqlər və bütün azğınlar üçün xəbərdarlıq etməsi; nicatı; zülməti; əhd- peymanı; bütün işləri özünə qaytarması; yer üzündə olanları insanlara görə xəlq etməsi; göyü 7 qat etməsi; tövbələri qəbul etməsi və qəbul etmək istəyi; ibrəti; haqq-hesab günü; hər şeyi əhatə etməsi; hər şeyin Allaha baş əyməsi; səbr edənlərlə olması, səbr edənlərə müjdə verməsi; sevmədiklər bir şeyi bəndələri üçün xeyirli etməsi; sevdiklər bir şeyi isə bəndələri üçün zərərli etməsi; bütün yaratdıqlarına qəyyumluğu; mürgü və yuxu tutmaması; göylərdə və yerdə olanlara sahib olması; uca, ulu olması; məxluqatın gələcəyini və keçmişini bilməsi; zülmətlərdən nura çıxarması; düşüncəli insanlara anlama verməsi; hər kəsi yalnız qüvvəsi çatdığı qədər yükləmisi; möminlərə Kitabı və Hikməti (sünnəni) öyrədən Elçiyə mərhəmət göstərməsi; kafirin tövbəsini qəbul etməməsi; zinakarlığa sərt mövqeyi; böyük günahlardan çəkinənləri Cənnətə daxil etməsi; tamahdan çəkindirməsi; lovğalıq edənləri və özlərini öyənləri sevməməsi; Muhəmməddən üz çevirənlərə cəhənnəm odu verəcəyi; ayələrini inkar edənləri odda yandırması, yanan dəriləri yeniləri ilə əvəz etməsi, - əzabının daimi olması; müttəqilər üçün Axirəti daha xeyirli etməsi; əməlləri yazması; yetərli olması; qüvvəsinin daha çox, cəzasının isə daha şiddətli olması; hər şeyin haqq- hesabını çəkən olması; xəyanətkar günahkarı sevməməsi; kitab və hikməti (Quranı və Sünnəni) Muhəmmədə nazil etməsi; Muhəmmədə lütfünün böyük olması; şərik qoşanı dərin bir azğınlığa salması; İbrahimi sevimli dost tutması; itaətkar qullarına təşəkkür edən olması; qüdrətli, müdrik olması; Quranı öz elmi ilə nazil etməsi; yaxşılıq edənləri sevməsi; həddi aşan kimsə üçün isə ağrılı- acılı bir əzabı; qeybət və böhtanı günah sayması; həm şiddətli cəza verən, həm də bağışlayan, rəhmli olması; Qeybləri bilməsi; hamısını bəsləyib Özü bəslənməyən olması; qurtuluşu; sıxıntısı, xeyiri; yeganə ibadət sahibi olması; yerə düşən hər bir yarpaqdan xəbəri olması; göyləri və yeri (yoxdan) var edən olması; lətif (cismilikdən uzaq) olması; elm sahibi olması; ölçü və çəkiyə nəzarət tələbləri; Quranı mübarək bir kitab etməsi; əməlləri tərəzidə çəkməsi; Lövhi-məhfuzda yazılmış qismətləri; İnkarçıları inkar qanunu; həddi aşanları (qışqıraraq dua edənləri) sevməməsi; Kitabı (Quranı) seçdiyi qullarına miras etməsi; Qiyamət günü dağları ovxalayıb toz halına salması; Cənnətdəki daimi kölgəlikləri; Cənnətdə yeni bir yaradılışla doğulmadan yaradacağı həmişə cavan hurilər və həmişə cavan xidmətçi oğlanlar; kimini alçaldacağı, kimini də ucaldacağı qiyamət günü; rəhm edənlərin ən rəhmlisi olması; tövbəkarları bağışlaması; Qiyamət vaxtını yalnız Özünün bilməsi; Həqiqi mö’minləri qiyamət günü bağışlaması və Cənnətlə mükafatlandırması; gözəl sığınacağı (Cənnət); ne’mətlərinin sonsuz sayda olması; varisliyi; doğru yolu (islamı) göstərməsi; bal arısına vəhyi; mələklərin möhtərəm qullar olması; insanı tələsən (hövsələsiz) yaratması; Muhəmməd peyğəmbərə dünyada zəfər, axirətdə isə yüksək məqamlar nəsib etməsi; cənnət ruzisi; gözlənilməyən yerdən bəndələrinə ruzi verməsi; Cənnətdə tükənməz (minnətsiz) ruzisi; göylərin və yerin nuru olması; Muhəmməd peyğəmbərə mədədkar olması; fitnə-fəsad törədənləri sevməməsi; dində demokratiyası; Davudun əlində dəmiri, Süleyman əlində isə misi yumşaldıb mum halına, maddənin amorf-maye hibrid halına salması; dünyada da, axirətdə də bütün izzət-qüdrət (şərəf-şan) sahibi olması; mizan-tərəzisi; insanı zəhməti, səyi, çalışması, əməli ilə dəyərləndirməsi; istədiyini dövlətli və ya kasıb etməsi; hər şeyi müəyyən ölçüdə (lazım olduğu qədər) yaratması; günahları lövhi-məhfuzda yazması; Muhəmməd peyğəmbərə tapşırıqlarından: kafirlərə qarşı qılıncla, münafiqlərə qarşı sözlə vuruş; Qiyaməti haqq etməsı; mütləq ədalət sahibi olması; Yüksək dərəcələr sahibi olması; insana şah damarından da yaxın olması; Quranda İslam Dialektika Qanunu və s. Allahın saymaqla bitməyən keyfiyyətləri.

Nəticələr

1.Allahın Mütləq Keyfiyyətləri Hegel fəlsəfəsindən fərqli olaraq, kəmiyyət dəyişmələrinin nəticəsi olmayıb, birmənalı olaraq Allahın Quranda təsvir edilən Özünə məxsus mütləq reallıqlarıdır. 2. Allahın Quranda təsvir edilən Özü ilə bağlı mütləq reallıqları isə “Allahın Mütləq Keyfiyyətlər Dialektikası” şəklində ifadə edilməsini əsaslandırır.
3. Sual olunur: Bəs görəsən dialektika qanunlarının kəşf edilməsində xüsusi rolu olan dünya şöhrətli alman alimi və filosofu Hegelin Quranda düşünən insanlara kifayət qədər işarələr (eyhamlar) olan və Hegel fəlsəfəsindən fərqli olaraq, kəmiyyət dəyişmələrinin nəticəsi olmayan “Allahın Mütləq Keyfiyyətlər Dialektikası” adlı İslam dialektikasından xəbəri olubmu? Müvafiq ədəbiyyat araşdırmalarından bu sualla bağlı məlumat aşkar edilməmişdir. Zənnə qapılmağın özü də günah olduğundan (49.12), “Doğrusunu Allah bilir” cavabı ilə qənaətlənmək olar.

Əsas mənbə: 1.Quran (V.Məmmədəliyev və Z.Bünyadov tərcüməsi), 1992.

Manevr.az