Başımın üstünü alan qara bulud etdiyi yaxşılıqları üzümə vurub məni avtobus dayanacağına kimi qovdu – elə bil o da soyuqlamışdı, burnunun suyu axır, arada bir-iki yağış da atırdı.

İslanmayım deyə yaxamı kənara çəkib özümü ağacların altına atdım. Avtobus geciksə də, insanları izləmək üçün əlimə gözəl fürsət düşmüşdü. Sevgilisinin görüşünə tələsən qızların müvazinətini itirməsin deyə dikdabanı əlinə götürüb ayaqyalın yarışa çıxmağı isə xüsusilə görülməyə dəyər idi.

Hər kəsin harasa tələsdiyi vaxt bir xanım var idi ki, gözlərimdən qaçmadı, Səməd Vurğun bağının qarşısında dayanıb kimisə gözləyirdi. Gözlərimin ekranını səssizə alıb filmi uzaqdan izləməyə başladım. Əvvəlcə iki oğlan yaxınlaşsa da, çox çəkmədi, kor-peşman, gözlərini döyə-döyə ondan uzaqlaşdılar. Bu hadisə daha bir neçə dəfə təkrarlandı. Miskin mənzərə qarşısında, hiss elədim, nitqi tutulan təkcə mən deyildim – yaxında Səməd Vurğunun məğrur heykəli ucalırdı. Niyə, bilmirəm, mərhum şairin “Ceyran” şeiri yadıma düşdü.

Yerdən ayağını quş kimi üzüb,

Yay kimi dartınıb, ox kimi süzüb,

Yenə öz sürünü nizamla düzüb,

Baş alıb gedirsən hayana, ceyran?

Şeir yazdığı Ceyrana “quş” deməyi unutmayan şair, görünür, bu günü çoxdan duymuşdu.

On addım kənarda yatmayır təkə,

Gəzinir, oylağa baş çəkə-çəkə.

Gələn qaraltıdır, yoxsa təhlükə?

Bir özünə baxır, bir ona ceyran!

Şairin təkə (erkək keçi) dedikləri isə xanımın ətrafında pərvanə olan bəylər idi desək, yəqin yanılmarıq. Ceyranın gəzdiyi ərazidən oylaq deyə bəhs edən Səməd Vurğun həqiqətənmi adını daşıyan, bayaqdan hadisələrin cərəyan etdiyi bağın bu qədər yaşıl olacağını bilirdi?

Ovçu, insaf elə, keçmə bu düzdən!

O çöllər qızını ayırma bizdən!

Qoyma ağrı keçə ürəyimizdən, –

Qıyma öz qanına boyana ceyran!

Nə gözəl yaraşır Muğana ceyran!

“Qıyma öz qanına boyana ceyran!” deyən şair yəqin çox safdır, ceyranı hələ də bakirə olduğunu hesab edir.

Birdən ayıldım ki, düşüncə bataqlığına qərq olub aşağıya çəkilirəm. Özümü toplayıb vaxt itirmədən saata baxdım – baş redaktorumuz əsəbi biri olsa da, iş gözləyə bilərdi. Özümü toplayıb işıqforun yanmasını gözlədim, maşınlar yavaşlayanda sol ayağım məndən cəld tərpənib irəli düşdü. Xanıma yaxınlaşanda artıq həyəcan məni boğmaq üzrə idi. Məni qabaqlayıb yerim olub-olmadığını soruşdu, üstəlik qiymət deməyi də unutmadı. Məqsədimin bu olmadığını deyəndə gözlərindən necə məyus olduğunu hiss etdim. İstədiyi pulu verməyə hazır idim, qarşılığında isə sadəcə danışmaq, hekayəsini bilmək istəyirdim. Etdiyim təklifin zəlzələdən daha sarsıdıcı təsiri var idi. Çünki bu zamana kimi pulu ona danışmaq üçün yox, susmaq üçün verirdilər!

Sözlərə qənaət etmək istəyini yaxşı başa düşürdüm – səssiz-sədasız gözlərindən “hə” cavabını oğurladım. Yaxınlıqdakı kafelərdən birində əyləşib sifarişimizi verdik.

– İki çay, zəhmət olmasa – ofisiant sözlərimi göydə tutub sifarişi gətirmək üçün getdi.

Nailənin (ad şərtidir) üzündəki ifadə xoşuma gəlmədi.

– Üzr istəyirəm, düşündüm çay içərsiniz, başqa bir şey istəyirdiniz?

Cavab verməyə tələsmədi, onun yerinə siqaret yandırıb dodaqlarına pənah apardı.

– Yox, sadəcə ailəm dünyasını dəyişəndən son ilk dəfə kimsə məni spirtli içkiyə yox, çaya qonaq edir – cavabın ağırlığı altında bir neçə saniyə əzildim. Nəhayət, şeytanın ayağını qırıb söhbətə davam etdim.

– Deməli ailəniz dünyasını dəyişəndən sonra… – sualı bitirməyə qoymayıb siqaretin tüstüsünü üzümə üfürdü. Gözlərim yaşarsa da, təmkinli duruşumu pozmadım. Əllərini uzadıb yaddaşının tozlu rəflərindən xatirə dəftərini aldı.

– Anam məni dünyaya gətirəndə rəhmətə gedib, atam isə məni göz bəbəyi kimi böyüdüb, bir dediyimi iki etməyib. O öləndə isə bütün dünyam başıma yıxıldı. Əvvəlcə içkiyə qurşandım, sonra bu zəhrimar siqaretə.

– Necə oldu işləməyə başladınız, yolunuz Səməd Vurğun bağına necə düşdü? – üstüörtülü verdiyim sualın örtüyünü qaldırıb cavab verdi.

– Onda hələ 17 yaşım var idi, sevdiyim oğlana qoşulub qaçdım. Düşünürdüm mən də ailə quraram, uşaqlarım olar. Həm də ki, onu atama oxşadırdım, çox zəhmli insan idi. Bir neçə ay bir yerdə yaşadıq, amma məni nə ailəsi ilə tanış elədi, nə də nikah bağladı. Sonrası məlum məsələdir, məcbur idim işləyib pul qazanım. Heç kimin mənə arxa çıxmadığı bir zamanda, bax, həmin o Səməd Vurğun idi ki, (heykəlini göstərir) mənə arxa çıxdı.

Birdən qəh-qəhə çəkib gülməyə başladı. Çaşqınlığımı gizləyə bilmədim, dolmuş gözlərimi silib soruşdum.

– Niyə gülürsünüz?

– Məgər necə şanslı olduğumu görmürsünüz? Hər gəlinə nəsib olmur onu Səməd Vurğun saxlasın…

Fərid Özay /Minval.İnfo

Manevr.az