"Ermənistan, Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: əsas maneələr və nizamlama perspektivləri: Ermənistan və Azərbaycandan baxış" mövzusunda beynəlxalq konfransın iştirakçıları adından müraciət qəbul edilib.

Manevr.az bildirir ki, müraciət Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinə - İlham Əliyevlə Serj Sarkisyana, eləcə də Azərbaycan və erməni xalqlarına ünvanlanıb.

Müraciətdə deyilir: “Biz Azərbaycan və erməni xalqının nümayəndələri ürək ağrısı ilə Ermənistan – Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin əsas problemləri və həll yollarını müzakirə etmək üçün bir yerə toplaşmışıq. On minlərlə həmyerlimizin qətli, yüz minlərlə qaçqın və məcburi köçkünün yaranması ilə nəticələnən bu münaqişə artıq 25 ildən artıqdır ki, davam edir. Ona görə də biz vətəndaşlıq borcundan irəli gələrək sizə müraciət edirik.

SSRİ-nin dağılmasından sonra öz müqəddəratını təyinetmə hüququndan istifadə edən Azərbaycan və Ermənistan müstəqil dövlət oldular. Lakin çox təəssüflər olsun ki, beynəlxalq hüquq və Avropada qəbul olunan Helsinki Yekun Aktı əsasında dövlətlərarası sivil əlaqələr Cənubi Qafqaz regionunda əsas meyar çevrilə bilmədi. İki ölkə arasında baş verən qanlı müharibənin fəsadları regionda hələ də sülh və sabitliyin bərqərar olmasına imkan vermir. On illiklər ərzində yaşından, cinsindən və milli mənsubiyyətindən asılı olmayaraq müharibə odunun hər iki ölkəyə vurduğu maddi və mənəvi zərəri, o dəhşətləri yalnız statistik məlumatlarla ifadə etmək qeyri mümkündür.

Bu gün bütün təmas xəttində və hər iki ölkənin beynəlxalq birlik tərəfindən tanınan sərhədləri boyu səngərlər qazılıb və İkinci Dünya müharibəsinin şəkillərini xatırladan minalanmış ərazilər var.

Səngərlərdə gənc azərbaycanlı və erməni əsgərlər snayper tüfənglərinin optik nişanlarından bir-birlərini izləyirlər. Hər iki ölkədə böyüyən gənc nəslin bir-biriləri haqqında təsəvvürləri müharibə və onun gətirdiyi ağrı əsasında formalaşır. Məlum aprel hadisələri bir daha göstərdi ki, müharibənin bərpa olunması faciəvi nəticələrə səbəb ola bilər. 90-cı illərdən fərqli olaraq hər iki ölkənin hərbi arsenalının genişlənməsi və hərbi risk amilinin ballistik raketlərə qədər artması müharibə təhlükəsinin dəhşətli hüduda çatmasının göstəricisidir. Hərbi məqsədlər üçün xərclənən bütün bu resurslar bizim xalqlarımızın rifahı və həyatlarının çiçəklənməsinə xidmət edə bilərdi.

Ermənistan və Azərbaycan xalqı artıq uzun müddət davam edən bu münaqişədən beziblər və yeni itkilər vermək istəmirlər. Ermənilər və azərbaycanlılardan başqa bu münaqişəni kiminsə həll edəcəyinə inanmaq sadəlövhlükdür. Bundan irəli gələrək biz bildiririk:

- Cəsarət və müdriklik göstərin, keçmişin əsiri olmayın, gələcəyə baxın və müharibənin faciəvi nəticələrindən dərs götürün;

- Münaqişənin qısa vaxtda dinc yolla həlli üçün substantiv və nəticəyə hədəflənmiş danışıqarı sürətləndirmək, danışıqların imitasiyasına son qoymaq.

Münaqişənin tezliklə həlli nəinki Dağlıq Qarabağın, hətta bütün Ermənistan və regionun iqtisadi inkişafına təkan verəcək ki, bu da iki ölkə arasında sülh və əməkdaşlığa qiymətsiz töhfə olacaq. Bu halda nə qalib, nə də məğlub olacaq. Bu həm Ermənistan, həm də Azərbaycan xalqı üçün yalnız məğlubiyyətsiz nəticə əldə etməyə imkan veriə:

- ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrləri ölkələrinin dövlət başçıları səviyyəsində dəfələrlə qəbuledilməz və davamlı olmadığını bəyan etkiləri status-kvonu dəyişmək;

- İndiki status-kvonun fundamental əsası olan işğal faktının aradan qaldırılması və qoşunların işğal olunan ərazilərdən çıxardılması ;

- Daxildə öz yaşayış yerlərini dəyişmiş şəxslərin təhlükəsiz və layiqli şəkildə öz daimi yaşayış məskənlərinə qayıtmalarını təmin etmək;

- Bu gün Azərbaycan tolerant, multikultural və inkişaf edən ölkədir. Burada yaşayan 30 min erməninin hüquqları heç bir şəkildə pozulmur, hətta davam edən münaqişəyə baxmayaraq, onlar diskriminasiyaya məruz qalmırlar. Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunda erməni və azərbaycanlı icmalarının dinc, təhlükəsiz birgəyaşayışı üçün heç bir problem yoxdur. Məhz buna görə azərbaycanlı və ermənilərin birgə yaşayışının guya etnik uyğunsuzluq səbəbindən mümkün olmaması haqda əsassız, irqçi fikirlər qəti şəkildə rədd edilməlidirlər;

- Bu kontekstdən baxanda, Azərbaycanın sərhədləri daxilində erməni və azərbaycanlı icmalarının hüquq və təhlükəsizliklərinə zəmanət verildiyi Dağlıq Qarabağ Muxtar Respublikasının yaradılması haqqında bir qədər əvvəl səslənən təklifə həm Azərbaycan, həm də Ermənistan ictimaiyyətləri potensial və gerçəkləşməsi mümkün olan kompromiss kimi ciddi yanaşmalıdırlar;

- Azərbaycanla Ermənistan arasında BMT, ATƏT, Avropa Birliyi və digər beynəlxalq qurumların qətnamə və qərarlarına, xüsusilə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının uyğun qətnamələrinə, o cümlədən, beynəlxalq hüququn və suverenliyin, ərazi bütövlüyünün, beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış sərhədlərin toxunulmazlığı haqqında Helsinki Yekun Aktının prinsiplərinə uyğun gələn sivil münasibətlərin formalaşdırılması vacibdir;

- Vətəndaş cəmiyyətləri arasında dialoqun davam etməsi üçün bu platformadan gələcəkdə də istifadə olunması konfliktin həllinə öz töhfəsini verə bilər”.

Virtualaz.org bildirir ki, konfransın erməni tərəfdən iştirakçıları adından bəyanatı Vahe Avetyan (hüquq müdafiəçisi), Vaan Martirosyan (“Milli Azadlıq Hərəkatı” ictimai təşkilatının sədri, Süzan Cahinyan (jurnalist, “Meridian” hüquq-müdafiə təşkilatının vitse-prezidenti); Azərbaycan tərəfindən isə Rövşən Rzayev (Dağlıq Qarabağın Azərbaycan İcmasının üzvü), Kamil Səlimov (Bakı Dövlət Universitetinin professoru) və Şəlalə Həsənova (“İctimaiyyətlə əlaqələrin inkişafına dəstək” İctimai Birliyinin sədri) imzalayıblar.