Xəbər lenti
Azərbaycan və Astek dilindəki oxşarlıqlar nədir?!
Azərbaycan dili tipoloji cəhətdən aqqültinativ dil hesab olunur. Bizim dilin tipik əsas şərti budur ki, kök sabit qalır, lakin sözü dəyişmək istəyiriksə, sözün kökünə şəkilçi əlavə edirik.Flektiv və digər dillərdə isə bu belə deyil, belə ki flektiv dillərdə söz kökdən dəyişər. Akademik Vladislav Markoviçin Nostratik dillər nəzəriyyəsinə görə qeyd edə bilərik ki, bütün dünya dilləri vahid bir dildən(ehtimallara görə aqqültinativ qədim türk dilindən) törəmişdir. Belə ki, bütün dillərdə və eyni zamanda astek və mayya dillərində belə tipoloji cəhətdən türk sözlərini tapmaq mümkündür. Məsələn:
Beş miqdar sayına nəzər yetirək.
Bu say rus dilində пять, ingiliscə Five, farsca pənç, latın dilində penta olaraq tələffüzü edilir. Bu sözlərə filoloq gözü ilə nəzər yetirsək aralarında bir əlaqə olduğunun şahidi olarıq.
Bu faktlar bizi onu söyləməyə əsas verir ki, yüksək ehtimal ilə bütün dillər əski türk dilindən törəmişdirlər. Hətta, qeyd etdiyimiz kimi uzaq Amerika qitəsindəki Astek və Mayya dillərində belə türk sözləri mövcuddur.
Buna misal olaraq yenə say sistemindən nümunə çəkmək olar. Belə ki, klassik Mayya dilində 3(üç) rəqəmi ux, 9(doqquz) rəqəmi isə boluun olaraq tələffüz olunur. Çox maraqlıdır, bu səsləndirmələr az da olsa, türk dilinə yaxınlıq təşkil edirlər.
Astek dilinə fikir verək:
Bu dildə bir(1) rəqəmi huk olaraq səsləndirilir. Belə ki, çox maraqlıdır ki, bu rəqəmin tərkibindəki hərflərin miqdarı 3-dür. Eynən, ingilis dilində one, ispan dilindəki uno rəqəmləri kimi. Bu rəqəmlərin arasında ən sərt formalı söz "bir" rəqəmidir. Məhz, nostratik dillər nəzəriyyəsinə görə də bütün dillər vahid sərt aqqültinativ dildən törəmiş, sonradan təmkilləşərək, indiki halda formalaşmışdır. Keçuan(ink) dilindəki sıra sayını düzəldən şəkilçiyə də diqqət yetirək. Belə ki, bizim dildəki "çi" şəkilçisi, keçuan dilində "niqin" şəkilçisidir. Məsələn ikinci sözü bu dildə iskay+ nigin olaraq düzəlir. Sözügedən bu faktorlar bizə onu söyləməyə əsas verir ki, bütün dillərdə qədim türk dilinə məxsus kəlmələr mövcuddur.
Tanrıverdi Əliyev
Manevr.az
Xəbəri paylaş
Çox oxunanlar
Son yüklənənlər
Axtarış
Reklam
İqtisadiyyat
Ədəbiyyat
Şou-biznes
Yazarlar
KƏRAMƏT
Emil Rasimoğlu
KƏRAMƏT
Aydın Canıyev
Aydan Ay
Emil Rasimoğlu
Sorğu
Portalımızı dəyərləndirin.
Çox oxunanlar