Xəbər lenti
Narazı sovet alimləri DTK-nı necə ovsunlayırdı? - ÖLKƏDƏN QAÇIŞ PLANI...
Sovet hakimiyyəti illərində onlarla alim rejimə qarşı olduqlarından çıxış yolunu ölkədən qaçmaqda görürdülər.
Narazı elm adamları ölkəni tərk edərkən elə üsullardan istifadə edirdilər ki, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin(DTK) diqqətini çəkməsinlər.
Manevr.az xəbər verir ki, bu barədə lent.az xarici mətbuata istinadən bildirir. Yalnız və yalnız ehtiyatlı davranmalı, bütün vəchlə DTK-nı "ovsunlamalı", məqam düşəndə fürsəti əldən verməmək lazım idi. Beləcə, onların çoxu qaçış planlarını gerçəkləşdirə bilirdilər.
Bəzilərinin qaçışı diqqətdən kənarda qalsa da, digərlərinin bu addımı nəhəng sovet dövlətinin imicinə xələl gətirirdi.
SSRİ-dən qaçan bir sıra alimləri təqdim edirik:
Vladimir Nikolayeviç İpatiev
Hələ Rusiya İmperiyası dövründə elmi fəaliyyətlə məşğul olan alim ilk dəfə izopren və polietileni sintez edərək stehsal vasitələrini və kimyəvi silahlardan qorunma vasitələrini araşdırdı. O, toluol, azot turşusu, fosgen və xlor istehsalını işə salıb.
SSRİ dövründə akademik İpatiev neft kimyası və əczaçılıq məsələlərini öyrənmiş, həmçinin dörd ali təhsil müəssisəsinin açılmasını təşkil etmişdi.
Akademikin qaçmasına səbəb hərbi sənayedə çalışan bir sıra həmkarlarına və tələbələrinə qarşı edilən repressiya idi. O, 1930-cu ildə 63 yaşında Almaniyada keçirilən Beynəlxalq Enerji Konqresinə yola düşüb və oradan ABŞ-a qaçıb.
İpatiev ABŞ neft kimyasının banisi oldu. Sovet alimi həmçinin, yeni hökumətlə işləyərkən katalitik krekinq və yüksək oktanlı benzin istehsalını kəşf etdi.
ABŞ-da polimer və plastik istehsalının başlanılması da onun adı ilə bağlıdır. Ümumilikdə alim iki yüzdən çox patent alıb və 1939-cu ildə Amerika Elmlər Akademiyasının üzvlüyünə nail olub.
İpatiev 1952-ci ildə 85 yaşında vəfat edib. Kimyaçı Frenk Uitmor xadimin dünya elminə verdiyi töhfələrə yekun vuraraq belə yazırdı: “Rusiya bəşəriyyətə üç böyük kimyaçı verdi – Lomonosov, Mendeleyev və İpatiyev”.
Qamov böyük fizik idi və vəzifə yerinə yetirərkən tez-tez xarici elmi mərkəzlərə baş çəkirdi. Belə bilik mübadiləsini elmin inkişafı üçün zəruri şərt hesab edən alim SSRİ-nin qapalı sərhədlərini ağrılı şəkildə dərk edirdi. Qamov 1931-ci ildə Romada keçirilən nüvə fizikası konqresinə buraxılanda, sovet akademiki ölkədən qaçmaq qərarına gəldi.
ABŞ-da alimin biliyinə böyük tələbat var idi. Vaşinqtona köçən Qamov ilk olaraq alfa parçalanmasının kəmiyyət nəzəriyyəsini, “qaynar kainat” nəzəriyyəsini və genetik kod problemlərini formalaşdırdı.
Bundan əlavə, Qamov amerikalılar arasında inanılmaz populyarlıq qazanan bir sıra elmi əsərlər nəşr etdirdi. Əlçatan dildə alim kvant mexanikası, nüvə fizikası, astrofizika və kosmologiyanın prinsiplərini açıqlayıb.
Vətənnə qayıtmamaq qərarını alim sovet rəhbərliyinin repressiyaları ilə izah edib. "Xəyanət" damğası ilə Nikolayın üç qardaşı həbs edilmişdi. Ancaq təəccüblüdür ki, mərhəməti ilə seçilməyən nasistlərin rejimi altında Resovskiyə toxunulmadı.
Alim alman radiobiologiyasının və radioekologiyasının yaradıcılarından biri oldu. Lakin 1945-ci ildə Nikolay həbs olundu və SSRİ-yə qayıtdı. Ziyalı 2 ilə yaxın "QULAQ" həbs düşərgəsində saxlanıldı. Lakin 1947-ci ildə alim xatırlanaraq nüvə silahının yaradılması üzrə tədqiqat qrupuna daxil edildi.
Bioloq atom silahlarının insana və təbiətə təsirini öyrənərək biliklərini bərpa etməyə və elmi fəaliyyətini davam etdirməyə nail olub. Alim 1981-ci ildə Obninsk şəhərində vəfat edib.
Viktor Lvoviç Korçnoy
Viktor alimdən daha çox idmançı idi, bu da təbii ki, onun yüksək intellektual qabiliyyətlərinə heç bir xələl gətirmir.
Fakt budur ki, Korçnoy şahmatçı, dördqat Sovet İttifaqı çempionu və dünya çempionu adına iddialı idi. O, şahmat nəzəriyyəsi ilə bağlı kitablar da yazıb.
1976-cı ildə Amsterdamda keçirilən turnirdə iştirak etdikdən sonra Korçnoy SSRİ-yə qayıtmaqdan imtina etdi və İsveçrəyə köçdü. Qaçış zamanı idmançının 45 yaşı var idi. Viktor öz hərəkətini SSRİ Şahmat Federasiyasının gənc qrossmeysterlərə arxalanaraq idmançıların yarışlarda iştirakını məhdudlaşdıran siyasəti ilə izah edib.
Avropaya köçən Korçnoy idman fəaliyyətini davam etdirdi və şahmat oyunlarının mərhələlərində bir sıra fundamental tədqiqatlar apardı. Böyük şahmatçı 2016-cı ildə 85 yaşında vəfat edib.
Manevr.az xəbər verir ki, bu barədə lent.az xarici mətbuata istinadən bildirir. Yalnız və yalnız ehtiyatlı davranmalı, bütün vəchlə DTK-nı "ovsunlamalı", məqam düşəndə fürsəti əldən verməmək lazım idi. Beləcə, onların çoxu qaçış planlarını gerçəkləşdirə bilirdilər.
Bəzilərinin qaçışı diqqətdən kənarda qalsa da, digərlərinin bu addımı nəhəng sovet dövlətinin imicinə xələl gətirirdi.
SSRİ-dən qaçan bir sıra alimləri təqdim edirik:
Vladimir Nikolayeviç İpatiev
Hələ Rusiya İmperiyası dövründə elmi fəaliyyətlə məşğul olan alim ilk dəfə izopren və polietileni sintez edərək stehsal vasitələrini və kimyəvi silahlardan qorunma vasitələrini araşdırdı. O, toluol, azot turşusu, fosgen və xlor istehsalını işə salıb.
SSRİ dövründə akademik İpatiev neft kimyası və əczaçılıq məsələlərini öyrənmiş, həmçinin dörd ali təhsil müəssisəsinin açılmasını təşkil etmişdi.
Akademikin qaçmasına səbəb hərbi sənayedə çalışan bir sıra həmkarlarına və tələbələrinə qarşı edilən repressiya idi. O, 1930-cu ildə 63 yaşında Almaniyada keçirilən Beynəlxalq Enerji Konqresinə yola düşüb və oradan ABŞ-a qaçıb.
İpatiev ABŞ neft kimyasının banisi oldu. Sovet alimi həmçinin, yeni hökumətlə işləyərkən katalitik krekinq və yüksək oktanlı benzin istehsalını kəşf etdi.
ABŞ-da polimer və plastik istehsalının başlanılması da onun adı ilə bağlıdır. Ümumilikdə alim iki yüzdən çox patent alıb və 1939-cu ildə Amerika Elmlər Akademiyasının üzvlüyünə nail olub.
İpatiev 1952-ci ildə 85 yaşında vəfat edib. Kimyaçı Frenk Uitmor xadimin dünya elminə verdiyi töhfələrə yekun vuraraq belə yazırdı: “Rusiya bəşəriyyətə üç böyük kimyaçı verdi – Lomonosov, Mendeleyev və İpatiyev”.
Georgi Antonoviç Qamov
Qamov 1934-cü ildə Brüsseldəki konfransdan Amerikaya qaçan ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının sovet əsilli digər üzvüdür.Qamov böyük fizik idi və vəzifə yerinə yetirərkən tez-tez xarici elmi mərkəzlərə baş çəkirdi. Belə bilik mübadiləsini elmin inkişafı üçün zəruri şərt hesab edən alim SSRİ-nin qapalı sərhədlərini ağrılı şəkildə dərk edirdi. Qamov 1931-ci ildə Romada keçirilən nüvə fizikası konqresinə buraxılanda, sovet akademiki ölkədən qaçmaq qərarına gəldi.
ABŞ-da alimin biliyinə böyük tələbat var idi. Vaşinqtona köçən Qamov ilk olaraq alfa parçalanmasının kəmiyyət nəzəriyyəsini, “qaynar kainat” nəzəriyyəsini və genetik kod problemlərini formalaşdırdı.
Bundan əlavə, Qamov amerikalılar arasında inanılmaz populyarlıq qazanan bir sıra elmi əsərlər nəşr etdirdi. Əlçatan dildə alim kvant mexanikası, nüvə fizikası, astrofizika və kosmologiyanın prinsiplərini açıqlayıb.
Nikolay Vladimiroviç Timofeyev-Resovski
Bioloq-genetik Timofeyev-Resovskinin taleyi onun qaçqın yoldaşlarından əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Məsələ burasındadır ki, 1937-ci ildə alim nəinki hər yerdə, nasist Almaniyasında işləmək üçün qalıb.Vətənnə qayıtmamaq qərarını alim sovet rəhbərliyinin repressiyaları ilə izah edib. "Xəyanət" damğası ilə Nikolayın üç qardaşı həbs edilmişdi. Ancaq təəccüblüdür ki, mərhəməti ilə seçilməyən nasistlərin rejimi altında Resovskiyə toxunulmadı.
Alim alman radiobiologiyasının və radioekologiyasının yaradıcılarından biri oldu. Lakin 1945-ci ildə Nikolay həbs olundu və SSRİ-yə qayıtdı. Ziyalı 2 ilə yaxın "QULAQ" həbs düşərgəsində saxlanıldı. Lakin 1947-ci ildə alim xatırlanaraq nüvə silahının yaradılması üzrə tədqiqat qrupuna daxil edildi.
Bioloq atom silahlarının insana və təbiətə təsirini öyrənərək biliklərini bərpa etməyə və elmi fəaliyyətini davam etdirməyə nail olub. Alim 1981-ci ildə Obninsk şəhərində vəfat edib.
Viktor Lvoviç Korçnoy
Viktor alimdən daha çox idmançı idi, bu da təbii ki, onun yüksək intellektual qabiliyyətlərinə heç bir xələl gətirmir.
Fakt budur ki, Korçnoy şahmatçı, dördqat Sovet İttifaqı çempionu və dünya çempionu adına iddialı idi. O, şahmat nəzəriyyəsi ilə bağlı kitablar da yazıb.
1976-cı ildə Amsterdamda keçirilən turnirdə iştirak etdikdən sonra Korçnoy SSRİ-yə qayıtmaqdan imtina etdi və İsveçrəyə köçdü. Qaçış zamanı idmançının 45 yaşı var idi. Viktor öz hərəkətini SSRİ Şahmat Federasiyasının gənc qrossmeysterlərə arxalanaraq idmançıların yarışlarda iştirakını məhdudlaşdıran siyasəti ilə izah edib.
Avropaya köçən Korçnoy idman fəaliyyətini davam etdirdi və şahmat oyunlarının mərhələlərində bir sıra fundamental tədqiqatlar apardı. Böyük şahmatçı 2016-cı ildə 85 yaşında vəfat edib.
Manevr.az
Xəbəri paylaş
Çox oxunanlar
Son yüklənənlər
Axtarış
Reklam
İqtisadiyyat
Kriminal
Şou-biznes
Yazarlar
Sevinc QƏRİB
KƏRAMƏT
KƏRAMƏT
Emil Rasimoğlu
KƏRAMƏT
Aydın Canıyev
Aydan Ay
Sorğu
Portalımızı dəyərləndirin.
Çox oxunanlar