Piratlar niyə sırğa taxırdı?

Klassik pirat obrazını hər kəs çirkli və baxımsız, üçkünc papaqlı, gözündə sarğı və qulağında sırğa olan quldur kimi təsəvvür edir. Bəzən təsəvvürümüzdə onun çiynində tutuquşu da peyda olur. Papağı və göz sarğısını izah etmək mümkündür, amma piratın qulağındakı sırğa nə deməkdir və onu niyə taxırdılar – maraqlı sualdır.
Manevr.az bu barədə lent.az-ın araşdırmasını təqdim edir.
Piratlar hansı qulaqda sırğa taxırdılar və niyə
Həm əfsanəvi piratlar, məsələn, Edvard “Qara Saqqal” və ya Uilyam Kidd, həm də uydurma obrazlar – məsələn, kapitan Cek Vorobey sırğa taxırdılar. Bu, bəzək sevərlərdən olduqları üçün yox, sırğanın həm praktik, həm də sehrli mənası olduğuna görə idi.
Məsələ ondadır ki, piratlar üçün sırğa (hansı qulaqda olmasının fərqi yoxdur) qədimdən ezoterik əşya sayılırdı. Bilərzik və üzük kimi sırğalar da dənizçiləri pis ruhlardan qoruyan amulet sayılırdı – bu barədə tarixçi Qeyl Selincer yazır. Ömrünü dənizdə keçirən insanlar adətən çox xurafatçı olur, piratlar isə daha da çox. Bu da təbiidir, çünki həyatın hər anı hava, təbiət və sənin nəzarət edə bilmədiyin amillərdən asılıdırsa, istər-istəməz fövqəltəbii qüvvələrə inanmağa, onlardan kömək və qorunma istəməyə başlayırsan.
Məhz buna görə də sırğalar ezoterik ritualların atributuna çevrilmişdi – məsələn, dar ağacından asılmış adamların mumiyalanmış əlləri kimi. Bəzi korsarlar bu əlləri ipə bağlayaraq şalvarlarına taxır və ya boyunlarına asırdılar. Hesab olunurdu ki, asılmış adamın bədən hissəsi yeni sahibini eyni aqibətdən qoruyacaq. Piratlar həm də daşların müalicəvi xüsusiyyətlərinə inanırdılar, buna görə də qiymətli daşlı sırğalar xüsusilə dəyərli idi – xəstəliklərdən və infeksiyalardan qoruduğuna inanılırdı.
Piratların sırğa taxmasının başqa bir səbəbi də “peşə yoldaşlarına” etibar etməmələri idi. Oğurluq sərt cəzalandırılsa da, bəziləri yenə də bir-birindən qızıl və digər bəzək əşyaları oğurlamağa cəhd edə bilərdi. Boş ciblərlə qalmamaq üçün pirat qənimətlərini üzərinə taxırdı. Qədəh və boşqabı özünə bağlamaq o dövrdə də gülünc sayılırdı, amma özünü bəzək əşyaları ilə “silahlandırmaq” normal və məntiqli addım idi.
Sırğaların praktik mənası bununla bitmirdi – bəzən onlar korsarın dəfn xərclərini ödəmək üçün nəzərdə tutulurdu. Əgər o, döyüşdə və ya fırtınada həlak olsaydı, cəsədini tapanlar sırğanı çıxarıb dəfn pulunu ödəyə bilərdilər. Həmçinin bir fərziyyəyə görə, korsarlar dənizə çıxmazdan əvvəl sırğalarına arı mumu yapışdırırdılar. Döyüş başlayanda mumu çıxarıb qulaqlarına qoyur, bununla da top səslərini zəiflədərək qulaqbatırıcı gurultudan qorunurdular. Bu, onların daha uzun müddət ayıq qalmasına və döyüşdə effektiv iştirak etməsinə kömək edirdi.