İsmayıl MƏRCANLI İMANZADƏ

MƏN ŞƏHƏR ADAMI OLA BİLMƏDİM...

Arabir fikrimi cəzb eləsə də,
Mən şəhər adamı ola bilmədim...
Bircə yol ürəkdən gülə bilmədim.
Döşümə yatmadı tozlu küçələr.
İtirdim özümü səsdə-səmirdə,
Gəlib tapdı məni yuxularımda,
Həsrətin çəkdiyim aylı gecələr...

Gördüm qaşqabaqlı adamlarını,
Gördüm qana həris harınlarını.
Mənə gözlərinin ucuyla belə
Baxmayıb, yanımdan ötüb getdilər.
Beşinə-üçünə salam versəm də,
Təbəssüm qonmadı dodaqlarına,
Gözüm görə-görə itib getdilər.

Hey zara gəlsəm də fikrin əlindən,
Baş aça bilmədim insan “selindən”!
Döngələr qarşımda bir səddə döndü,
Gəc baxdı üzümə dalanlar mənim.
Arabir rastıma çıxdı “dost-tanış”,
Gah ütülü sözlə, gah şirin dillə
Üstümə şığıdı yalanlar mənim...

Qarşımda dağ kimi dikəldi yollar,
Gündəlik “əlmuzdum” yağlı “sağol”lar!
Anladım özgəymiş şəhərin tərzi.
Burda işə keçmir mizan-tərəzi...
Burda baş girləmək deyilmiş asan,
Kiməsə müftəcə yem olmamaqçün,
Gərək bir az fəndgir, ayıq olasan!

Gördüm bu tövr ilə, belə gedişlə,
Qulpundan tutduğum halal bir işlə,
Çoxları kərəksiz sayacaq məni,
Saflığım kənarda qoyacaq məni.
Adım düşəcəkdir “qara dəftərə”,
Zalımın üzünü güldürəcəyəm,
Tapdayıb keçəndə “qırmızı xətti”,
Külfəti acından öldürəcəyəm!..

Meşin qapılara düşməz açarım,
Kimdənsə mərhəmət ummağım əbəs,
Hara çatasıdır boğulmuş bu səs?!
Gümanım bir qalaq quru təsəlli,
Dönük taleyimdən tutdum beş əlli!..
Nə ev-eşik umdum, nə gün-güzaran,
Onları verən də, alan da bəlli!..

Yamanlıq “suyumu” kəsdi dəhnədən,
İllərlə artmadı “boyum” bir qarış!
Dedilər ya çıx get, gəldiyin yerə,
Ya da taleyinə boyun əy,-barış!
Burda haqsızlıqdır sahib, haqlara,
Heç demə kimdənsə ənam alanda
Yaltaqlıq, məddahlıq gəlirmiş kara!..
Əzilib-büzülüb xırdalanmadım,
Allahsız birini “tanrı” sanmadım!
Burda “akullalar”, “qurdlar” ayaqda,
Burda güclülərə girovdur Haqq da...
Yaxşı ki uzunmuş dilim-dilçəyim,
Yaxşı ki yalmana, yaltağa yadam!
Mən şəhər adamı ola bilmədim....
Yolların “qıfılın” açın, gedirəm,
Mən burda yaşaya bilmərəm, atam!

18.09.2022

İNSAN

Bir az ağıllısan, bir az da dəli,
Sənin xilaskarın Tanrının əli!
Qocalıq urvatsız payız xəzəli,
Cavanlıq yamyaşıl yarpaqdı, insan!

Nəfsinlə quranda özünə tələ,
Tapdanmış mənliyin ta düşməz ələ!
Ağlına gələni gətirmə dilə,
Yalan lüt-üryandı, çılpaqdı, insan!

Xoşbəxtsən, abırın-ismətin varsa,
Öl qurtar, ən çirkin xislətin varsa!
Gec-tez üzə çıxar qismətin varsa,
Atılıb-düşməyin nahaqdı, insan!

Nə əcəldən gizlən, nə gözdən yayın,
Bir gün sona çatır bil, ömür payın.
İstər daxman olsun, istər sarayın,
Sonuncu “mənzilin” torpaqdı, insan!

12.07.2022

KÜTLƏ SEVGİSİNƏ İNANMIRAM MƏN

Səmtini dəyişən külək kimidir,
Fəndgir sırtıq üzlü kələk kimidir.
Bir himlə yıxılan dirək kimidir -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Güclüyə yarınıb biət eyləyir,
Qarnının hökmüylə niyyət eyləyir.
Aldanır, yanılır, qələt (səhv) eyləyir -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Gecikməz “gələnə” çəpik çalmağa,
Öyrəşib müftə pay-ənam almağa.
Yalana züy tutsa, keçir “qarmağa” -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Çoxunu yolundan eləyib gedir,
Vədini yalanla bələyib gedir.
Elə hey gözə kül ələyib gedir -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Qaçhaqaç düşəndə çatır axırı,
Hər səmtə üz tutur yolu-cığırı.
Bəzən gec çıxsa da üzə paxırı -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Əgər qoşulubsa “xora”,-güclüdür,
Hələ düşməyibsə dara, -güclüdür.
Bilən bilir, hardan-hara güclüdür -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Kufədə andını danıb bir zaman,
Deməyib sonacan yamana, yaman.
Diz çöküb, zalımdan diləyib aman -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

Bir vaxtlar başıma gəlib,-görmüşəm,
Sıyılıb üzümə gülüb,-görmüşəm.
Büdrəyən vaxtımda “ölüb”, -görmüşəm -
Kütlə “sevgisinə” inanmıram mən!

04.09.2022


KАMАN DİLƏ GƏLİR…
(Ustаd sənətkаrımız Hаbil Əliyеvin “Sеgаh”ını dinləyərkən)

Kаmаn dilə gəlir, kаmаn inləyir
Qаnаdı qırılаn körpə quş kimi.
İllər оd püskürür, zаmаn inləyir
Nəmli kipriklərdən düşən yаş kimi.

Simlər dil аçdıqcа еlə bil bu аn,
Dоnmuş əsrlərin ürəyi vurur.
İldırım nərəli, şimşək qılınclı
Şаhlаr, sərkərdələr üz-üzə durur.

Kоrоğlu, Dəlilər, Qırаt, Çənlibеl…
Kеçir göz önündən hеy dəstə-dəstə.
Qılıncın sıyırıb Tоmris еlə bil,
Kirin gəlim durur bаşının üstə.

Kаmаn susаrmı hеç dеyin, bir kərə
Оnun səsi qаynаr, hikməti dərin.
Bаrmаqlаr аdlаrın yаzır simlərə,
Bаbаm Səttаrхаnın, nənəm Həcərin.

Kаmаn dilə gəlir…аlışır qаn dа,
Хəyаlım göylərdən аşаğı еnir.
Еlə bil Hаbilin bаrmаqlаrındа
“Qаtаr” yоlа çıхır, “Çаhаrgаh” dinir.

Gözümün önündə əriyən аnlаr,
Qаrışır bir çеşmə zümzüməsinə.
Kаmаn dilə gəlir…yаğır sоyuq qаr,
Durnа hаrаyınа, kəklik səsinə…

Çаl qаrdаş, еllərdən gəlsin sоrаğın,
Nə аqil unudаr, nə nаdаn səni.
Hər könül mülkündə yаnır çırаğın,
Хоşbəхt хəlq еləyib Yаrаdаn səni.

senyyabr, 1967

GEDƏK SÖZ DİRİLƏN YERƏ
(Özümə xitabən yazdığım şeir)

Hardan gəldin bu qapısı -
Bacası hörülən yerə?
Bir də düşməz haqq işığı
Məhəbbəti uralanıb,
Sevgisi dərilən yerə.

Burda sütunlar yıxılıb,
Halallıq küncə sıxılıb.
Bir bölük şeytan yığılıb,
Tanrı öldürülən yerə.

Gördüyün daş-divar da yad,
Ot bitməyən yerdə nə dad?
Yaxın düşə bilərmi od -
Ocaq söndürülən yerə?

Yetişmədin diləklərə,
Səsin çatmır mələklərə.
Gəl, qoşulub küləklərə
Gedək söz dirilən yerə...

1996

  ÖLDÜRÜR

Dünya köhnə xırman yeri,
Havaya sovrulur diri.
Zülmətdə qərq olur biri,
Birini Tanrı öldürür.

Dərd ürəkdə gizli çatdır,
Anlar şahə qalxan atdır.
Ölüm bir şux zarafatdır, -
Güldürüb sonra öldürür.


    BƏSİMDİR

Get, yaxşı yol, bir də sevsən hər kimi,
Qoy, sevincin şəfəq saçsın zər kimi.
Təkcə mənim saf eşqimi sirr kimi -
Ömrün boyu saxlasan da bəsimdir.

Həsrətindən dodaqlarım çatlayıb,
Sızlayıram dizlərimi qatlayıb.
Xəyalında səddi keçib, adlayıb -
Hərdən məni yoxlasan da bəsimdir.

Sənsiz demə, bir yanıqlı dilmişəm,
Tənhalıq da göz yaşıymış,-bilmişəm.
Eşitsən ki qərib eldə ölmüşəm -
Bircə ağız ağlasan da bəsimdir...

YAZIRAM

Yolçusuyam neçə yolun, küçənin,
Xoş halına hər yanımdan keçənin...
Dan ulduzu zülmət donlu gecənin
“Yuxusunu yoz”- deyəndə yazıram!

Sübh şəfəqi bələdçisi yolların,
Şehli çəmən çırmalayar “qolların”.
Dəli könlüm səssiz keçən anların
“Sükutunu poz”-deyəndə yazıram!

Sevda yolu nə axırdı, nə əzəl,
Xoş günlərə uzalıdır neçə əl.
Baxışları alov saçan bir gözəl
“Belə olur naz”-deyəndə yazıram!

Namərd bir kəs tapdasa da bəxtimi,
Söz mülkündə özüm qurdum taxtımı.
Əbəs yerə itirmirəm vaxtımı,
İlham pərim “yaz”-deyəndə yazıram!

14.08.2022
Mingəçevir şəhəri

Manevr.az