Nazilə Gültac

Narkomanlıq insan ömrünün bəlasıdır.
Xoşbəxtliyin, həyatın ölümüdür

İş saatı çoxdan qurtarmışdı. Gülayə isə hələ evə getməyə tələsmirdi. Son günlər oğlunun evdəki dözülməz hərəkətləri onu çox üzürdü. Xalatını soyunub, şkafdan asdı. Ağır addımlarla xəstəxanadan çıxarkən, dəhlizdə gecə növbəsində çalışan Adil həkimlə qarşılaşdı. Həkim onunla salamlaşanda Gülayənin rənginin avazımasından halının yaxşı olmadığını yəqin etdi. Axır vaxtlar onun fikirli, qayğılı hərlənməsi iş yoldaşlarının diqqətindən yayınmırdı. Gülayədən nə baş verdiyini soruşsalar da, o, - heç nə olmayıb, - deyərək, həqiqəti gizlədir, sonra bir xəlvətə çəkilib için-için ağlayırdı. Axı, onlara nə deyəydi?
Oğlu Famil əsgəri xidmətdən qayıtdıqdan sonra bir müddət işsiz qalsa da, axır ki, dülgər yanında işə başlamışdı. O, işdən gələn kimi yeməyini yeyib, dərhal da bir bəhanə ilə evdən çıxırdı. Son günlər oğlu çox qaradinməz olmuşdu. Anası ilə bəzən heç kəlmə belə kəsmirdi. Yazıq Gülayə onun bu hərəkətini yorğunluqla əlaqələndirirdi. Hətta ürəyində dülgərin qarasınca deyinirdi də, - “Zalım oğlu, yəqin balamı çox işlədir, uşağın heç heyi olmur danışmağa.”
     Famil evə gecəyarı sərxoş halda gəlir, anası duyuq düşməsin deyə sakitcə yatağına uzanır, birtəhər yuxuya getməyə çalışırdı.
Bir gün Gülayə işdən qayıdanda evlərinin qapısının ağzında qonşusu Xalidə ilə qarşılaşdı. Xalidə nəsə sözlü adama oxşayırdı. Ayaq saxlayıb onunla hal-əhval tutdu.
-Xalıdə, nolub? – deyə sual dolu nəzərlərini qonşusunun üzünə dikdi.
Xalidənin əri Qədir yaxınlıqdakı yeməkxanada çalışırdı. Axşam arvadına qonşusu Gülayənin oğlu haqqında qəribə şeylər danışmışdı. Familin aşağı məhəllədə yaşayan, iki dəfə həbsxanada yatan, hamının narkoman Güləli deyə çağırdığı kişi ilə yaxınlıq etməsi onun narahatlığına səbəb olmuşdu. Dediyinə görə, onlar birlikdə hər axşam yeməkxanaya gəlir, orada içib sərxoş olur, bəzən ətrafdakılarla dava-dalaş salır, çox vaxt birlikdə gözdən itirdilər. Bütün bunları seyr edən Qədirin Gülayəyə yazığı gəlirdi. Qonşular əri öləndən sonra Gülayənin Famili necə əziyyətlə boya-başa çatdırmasını yaxşı bilirdilər. Xəstəxanada tibb bacısı işləyən ana oğluna atasızlığını hiss etdirməmək üçün əlindən gələni etmiş, gecə-gündüz çalışmışdı.
Xalidə ərinin söylədiklərini bircə-bircə, yana-yana ona çatdırdı. Eşitdiklərindən dəhşətə gələn Gülayənin ürəyi az qalırdı ki, sinəsindən çıxsın. Qonşu qadın xahiş etdi ki, bu məlumatların kim tərəfindən deyildiyini Famil bilməsin. Qorxurdu ki, Güləli Qədirin iş yerində qalmaqal salar, qanqaraçılıq yaradar.
     Gülayə sarsılmış vəziyyətdə sağollaşıb həyətə keçdi. Əlləri əsdiyindən qapını çətinliklə aça bildi. Zorla özünü otağa saldı. Hərəkətsiz halda divana çökdü. Xeyli düşündü, dağı arana, aranı dağa daşıdı. Neyləsə də, fikirlərini cəmləşdirə bilmirdi. Özünü bir təhər ələ alıb ayağa qalxdı. Əynini dəyişdi, mətbəxə keçdi, çay qaynatdı. Familin son bir neçə ayda müəmmalı davranışı, kobudluğunu bir-bir xatırladı. Gözləri doldu. Üzgün halda pəncərədən görünən uca çinar ağacına baxdı. Sanki çinar da onun kədərinə şərik olurmuş kimi, gümüşü yarpaqlarını astaca tərpətdi. Özünü çox bədbəxt, kimsəsiz sanan Gülayə hönkürüb yanıqlı-yanıqlı ağlamağa başaldı.
Famil doğulanda necə də sevinmiş, özünü dünyanın bəxtəvəri sanmışdı. Oğlu körpəlikdə çox məsum, şıltaq idi. Gülayə bütün günü onu nazlandırır, şirin laylalar deməkdən usanmırdı. Oğluna necə də güvənirdi. Əri Fərhad avtomobil qəzasında həlak olanda, heç belə sınmamış, oğlu ilə təsəlli tapmışdı. Yadındadı Famil balaca ikən Gülayəyə bir şer də yazmışdı. Yadına salmağa çalışdı. "Şeir" gərək ki, belə idi:

Anacan, sən mənə hər şey alırsan,
Sənə heç kim heç nə almır.
Böyüyəndə mən də səni sevindirəcəm, anacan...

Qadınlar bayramında ona hədiyyə etmişdi bu şeiri. Famil böyüdükcə o da qol-qanad açıb pərvazlanırdı. Oğlu heç vaxt heç kimlə savaşmazdı. Onun mərhəmətli, kövrək balası bu cür olmamalıydı! Familin işləyərək, ona yardım edəcəyini, pul yığıb ailə quracağını, çəkdiyi əzab-əziyyətləri anasına unutduracağını sanmışdı. Nə qədər yanılmışdı! Ha istəsə də sakitləşə bilmirdi ki, bilmirdi. Sanki qəlbindəki bulağın tutulmuş gözü açılmışdı. Axır ki, bir təhər özünü ələ aldı, düşündü ki, şər vaxtı ağlamaq bədlik gətirər. Bəlkə də, bu deyilənlər bir şaiyədir. Durub əl-üzünü yudu, axşama yemək hazırlamağa başladı. Yenə də ümidini itirməmişdi. Oğlu evə gələndə hər şeyi açıq danışıb, aydınlaşdırmağı qərarlaşdırdı..
     Nəhayət ki, Famil işdən gəldi. Həmişəki kimi qaşqabaqlı və hirsli görünürdü. Anası ilə ağızucu salamlaşdı. Gülayə heç nə hiss etdirmdən ona yemək çəkdi, çay gətirdi... Adəti üzrə Famil qalxıb getmək istəyəndə, Gülayə onun hara getdiyini soruşdu.- Uşaqlarla söhbət etməyə .
- Ananla niyə söhbət etmirsən? De, görüm, işlərin necə gedir, usta yanında bir şey öyrənə bilirsənmi?
- Pis deyil, niyə soruşursan?
- Necə yəni, niyə? Bir ana kimi buna haqqım çatır. Şükür Allaha, daha böyümüsən. Mən evi tək dolandıra bilmirəm. İşlə, əl-ələ verək evimizi təmir elətdirək. Evin təmiri rəhmətlik atandan qalandır. Əyin-başımızı təzələyək, güzaranımızı yaxşılıaşdıraq. El adəti ilə evimizə gəlin gətirək...
- Darixma, ay ana, düzələr, - deyə Famil onun sözünü axıra qədər dinləməyib, tələsik otaqdan çıxdı.
Gülayə pərt halda onun dalınca baxa-baxa qaldı. Bir müddət nə edəcəyini bilmədi. “Yox, bu işi belə qoymaq olmaz"– deyə fikirləşdi. Oğlu uçuruma yuvarlanırdı. Onu bu yoldan qaytarmaq lazım idi. Nə qədər ki, gec deyil, oğluna kömək etməliydi.
     Axşamdan yatmağa adət etsə də, bu gecə yatmamağı qərara alıb, Familin yolunu gözlədi. Gündüzdən yarımçıq qalan söhbəti davam etdirəcək, onun kimlərlə dostluq etdiyindən xəbəri olduğunu oğluna bildirəcəkdi.
Qapı səssizcə açıldı. Famil idi. Gülayə yataq otağının azca aralı qalan qapısından oğlunu izləməyə başladı. Familin yerişindən sərxoş olduğu bilinirdi.
Otağına yenicə keçmişdi ki, Gülayə astaca onun yanına gəldi. Famil anasını görüb dik atıldı.
- Sən sərxoşsan? Deməli, deyilənlər doğrudur. Mən səni bunun üçünmü böyütmüşəm? Gör, nə günə düşmüsən, kimlərə qoşulmusan?
- Eh, ayy anaaa, rahat burax məni, - deyə o, əlini yellədi.
Gülayə bərk əsəbiləşdi. Oğlunun bu cür hərəkəti ona yaman yer elədi. Yaxınlaşıb Familə bir şillə çəkdi.
Heç gözləmədiyi halda Famil də qəfildən sağ əli ilə onu möhkəm itələdi. Gülayə bu zərbədən dalı-dalı gedib stola dəydi. Stolun üstündəki güldan diyirlənərək, yerə düşdü və çilikləndi. Gülayənin heyrətdən gözləri böyüdü. Yerindən qalxan Famil bütün bu olanlara ani bir nəzər salıb, otaqdan güllə kimi çıxdı. Familin ağzından gələn kəsif qoxu ananın ürəyini bulandırdı.
Gecə ilan vuran yatdı, Gülayə yatmadı. Famil səhərə yaxın qayıtdı. O gündən ana-bala arasında pərdə götürüldü.
Famil getdikcə həyasızlaşırdı. İşdən də qovulmuşdu. Anasından hər gün pul tələb edir, verməyəndə zorla alırdı. Gülayə xəcalətindən qonum-qonşunun üzünə baxa bilmir, dərdini heç kəslə bölüşmürdü.
    Bir gün o işdən qayıdanda evin qapısını açıq gördü. Ürəyinə qara şübhələr doldu. Tələsik içəri yüyürdü. Dolabdakı paltarlar yerə tökülmüşdü. “Qızıllarım" - deyə dolabı alt-üst etdi. Zinət əşyalarını parçaya büküb dolabın orta rəfində, paltarların arasında gizlətmişdi. Zinətlərini göz bəbəyi kimi qoruyurdu ki, gəlininə versin. Ən çətin anlarında belə onları satmağa əli gəlməmişdi. Çaşıb qalmışdı. Dəli kimi gah o otağa, gah bu otağa keçir, bir qərara gələ bilmirdi. İstədi ki, polisə xəbər versin. Tərəddüd elədi. Qonşusu Xalidə yadına düşdü, onunla məsləhətləşmək istədi. Cəld qapını örtüb, qonşuya tələsdi.
Xalidə evdə idi. O, qapının ağzında rəngi ağappaq ağarmış , bədəni tir-tir əsən Gülayəni görüncə anladı ki, nəsə baş verib.
- Ay bacı, içəri gəl. Nə olub? Niyə belə həyəcanlısan?
Gülayə dil-dodağı əsə-əsə gördüklərini Xalidəyə danışdı. Xalidə bu işdə Familin əli olduğunu bildirdi;
- Dünən ərim onun Güləli ilə söhbətini eşidib. Qızıl-qızıl deyirmiş. Yəqin sənin qızıllarını nəzərdə tuturmuş. Çox güman narkotik maddə almaq üçün bu oğurluğu edib. Güləli onun axırına çıxacaq. Narkoman adamdan heç kimə fayda olmayıb. Yadındadırmı, Güləli o vaxt arvadını öz narkoman yoldaşına o zəhrimara qalmışa görə satmışdı. Həbsxana da onu ağıllandıra bilmədi. Bacı, bəlkə, Famili zorla xəstəxanaya yerləşdirəsən? Bax, ərim də bir neçə dəfə ona öyüd-nəsihət verib, danlayıb, amma əvəzində Famil ona daha salam vermir. Onu həbs etsələr, vəziyyəti bundan da betər olacaq.
Gülayə əlləri yerdən-göydən üzülmüş halda evə döndü. Gecə yenə onlardan səs-küy, hıçqırıq səsləri gəlirdi. Artıq Famil anasına əl qaldırmaqdan belə çəkinmir, evdə iynələnirdi. Gülayə gecə-gündüz nalə çəkirdi, fikir, dərd onu çox qocaltmışdı. Familin səhhəti də gertdikcə pisləşməyə başlamışdı. Arıqlayıb bir dəri, bir sümük qalmışdı. Rəngi sapsarı saralmış, iştahdan kəsilmişdi. Bu azıymış kimi, son günlər ayağının biri də axsamağa başlamışdı. Gülayə bildi ki, oğlu iynəni bud venasına vuranda damarını zədələyib.
O, bir neçə büllur qabı gənclik xatirəsi kimi əzizləyirdi. Bir gün bu qablar da yoxa çıxdı. Həyat getdikcə Gülayə üçün öz mənasını yavaş- yavaş itirirdi. Yaşamaq dözülməz olmuşdu ona. Saatlarla əlləri qoynunda pəncərə önündə heykəl kimi dayanır, batmaqda olan günəşi qəmli-qəmli seyr edirdi. Cavabsız sullar onu məngənə kimi sıxırdı.
Gecəyarı zarıltı səsinə oyandı. Səs oğlunun otağından gəlirdi. Dözməyib ayağa qalxdı. Xalatını əyninə keçirib, Famil yatan otağın qapısını açdı. İlahi, bu nə idi! Ana gördüyü mənzərədən dəhşətə gəlmişdi. Oğlu bir əlində şpris yerə uzanmışdı. Sağ budundan qan axırdı. Al-qırmızı qan onun ətrafında göllənmişdi. Arteriyasını zədələmişdi.
Gülayə heyrətindən üzünü cırdı. Famil başını qaldırıb xəcalətli, yalvarış dolu baxışlarla anasına baxdı. Sifətində qan qalmamışdı, kağız kimi avazımışdı. Gözləri yumulur, can verirdi.
-Anaaaa, anaaaaaa, mənə kömək elə!, - deyə zarıdı, göz qapaqları titrədi.
Gülayə əyilib oğlunun başını sinəsinə sıxdı:
-Gec dedin, oğlum, çox gec..! Niyə belə etdin? – pıçıldadı. Səsi özünə yad gəldi. Familin bədəni bumbuz idi, zorla nəfəs alırdı. Son dəfə ağzını açıb nəsə demək istədi, bacarmadı. Dodaqları səyridi, qolları yanına düşdü.
Gülayə oğlunun getdikcə soyuyan bədənini qucaqlayaraq, həzin- həzin “Lay- lay” deməyə başladı...