Milli Məclisin deputatı Tahir Kərimli Xalq artisti, görkəmli aktyor Rasim Balayevə açıq məktub yazıb.

Manevr.az xəbər verir ki, deputat məktubun modern.az vasitəsilə ünvanına çatdırılmasını xahiş edib. Onu təqdim edirik:

“Hörmətli Rasim müəllim!

Müalicə üçün Ankaraya gedəcəyinizi öyrəndim, Sizə Uca Allahdan şəfa diləyirəm. Ancaq Sizin himnlə bağlı haqqımda dediyiniz acıqlı ifadələr məni üzdü. Yalan-gerçək, Ağsunun deputatı kimi dediklərimin yerinə çatmasını arzulayırdım. Buna baxmayaraq, Sizin Nəsimi obrazınız mənim gənclik idealım olub, Sizinlə fəxr etmişəm, bu gün də edirəm. Siz bildirirsiniz ki, “Tahir kimilər haranın musiqiçisi olublar ki, Üzeyir Hacıbəyovun əsərinə redaktə edirlər?”

Məgər Siz televiziyalarda müğənnilər və onların geyimi haqqında haqlı olaraq ittiham irəli sürəndə, özünüz müğənni və ya modelyer idinizmi?

Baxmayaraq ki, Siz bir dəfə bildirdiniz ki, Nəsimi deyilsiniz, onun obrazını yaradansınız, hər halda Sizi Nəsiminin yanında görmək istərdim, onun qətlinə fərman verənlərin yanında yox. Eləcə də bir çox ziyalılar M. F. Axundov, S. Ə. Şirvani və M. Ə. Sabirin deyil, onları çərlədib öldürənlərin yanında oldular, şüarları da “vətənpərvərlik” oldu. Bu gün mənim hamılıqla daş-qalaq edilməyimin səbəbi təkcə mənim sözlərimi düşməncəsinə dəyişib xalqa təqdim edənlər deyil, həm də Sizin sözünüzü mötəbər istinadgah sayanlardır. Əvvəllər, “vətənpərvərlik əclafların son istinadgah yeridir.”- sözlərinə çox əsəbləşirdim. Çünki, özümü də vətənpərvər sayırdım. Lakin...

Milli Məclisdə “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni haqqında” Konstitusiya Qanunun layihəsi müzakirə edilən zaman mən çıxış edərkən deputatlıqdan çıxmalıydımmı? Söhbət qanunun qəbulundan, mənim işimdən gedir. Özü də mən çıxışımda qeyd etdim ki, musiqiçi deyiləm. Məgər mən partiturada not düzümü qaydasını izah edirdim? Redaktəni mən etmirdim, mütəxəssislərin etməsini təklif edirdim.

Haqqımda müxtəlif insanların mənfi sözlər dediklərini başa düşürəm, axı onlara parlamentdəki çıxışımı təhrif olunmuş təqdim ediblər.

1) Mən “himnimizi dəyişək” deməmişəm, təkrarları ixtisar etmək və kədərli notları nikbinləri ilə əvəz etməyi təklif etmişəm. Dəyişmək təklifini 2016-cı ildə görkəmli sənətkar Səyavuş Kərimi deyib. “Koroğlu” operasındakı “Ey vətən” mahnısını himn kimi təklif edib.

2) “Himnin müəllifi Əhməd Cavad deyil” ifadəsi mənə məxsus deyil, Milli Elmlər Akademiyasının komissiya rəyi əsasında 01 mart 2000-ci il tarixli qərarında əksini tapıb.

Bundan başqa indiki himn 1919-cu ildə hökumət mətbəəsində çap olunan, “Milli nəğmələr” kitabında “Vətən marşı” adı ilə Cəmo bəy müəllifi olmaqla göstərilir.

3) Mən “himnimiz mərsiyədir” yox, “mərsiyə deyil” demişəm. Ancaq dəyərli bəstəkarımız Nailə Mirməmmədli bu himnin şəhidlər üçün “Bayatı-Şiraz” üstündə yazıldığını bildirir və Üzeyir bəy Hacıbəyovun “Xalq musiqisinin əsasları” kitabında “Bayatı-Şiraz qəmginlik gətirən musiqidir.” sitatını gətirir. Qeyd edim ki, Üzeyir bəy Sovet dövründə yazdığı himn mübarizə ruhlu “Heyratı” üzərində yazılıb.

4) Deyilir ki, “Üzeyir bəy Hacıbəyovun musiqisinə toxunmaq olmaz.” Axı bunu necə demək olar ki, 1989-cu ildə bəstəkar Aydın Əzimov, 2014-cü ildə Rauf Əliyev bu himni aranjiman ediblər, orkestr üçün uyğunlaşdırıblar, sürətləndiriblər. (2 dəqiqə 13 saniyə olub.)

Bir də ki, Üzeyir bəy Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin müraciətinə cavab olaraq, 23.12.1917-ci il tarixində dərc olunan “Açıq söz” qəzetində “Milli Marş” adlı məqaləsində yazırdı: “Milli bir qəsidə (himnə şərqi deyil, qəsidə deyilməsi daha düzgündür.) yazmaq haqqında bir müddətdir ki, çalışıram. Hələlik bir milli marş yazmışam ki, sözlərini burada dərc etməyi lazım bilmədim. Ancaq bu sözlərin vəzn cəhətdən düzgün olmadığının səbəbini qabaqcadan bildirməliyəm”. Biz Dahi şəxsin öz əsərinə tənqidi münasibətini görürük.

628-ci ildə Peyğəmbərimiz (s) Məkkə rəisi Əbu Süfyanla saziş bağlayan zaman “La ilahə illə Allah, Muhəmmədən rəsul Allah” sözlərilə başlayan mətni təqdim edəndə, Əbu Süfyan “Sənin Allahını tanısaydım, Səni onun rəsulu bilsəydim, Səninlə nə üçün vuruşurdum?” deyəndə, Peyğəmbər (s) həmin cümlənin oradan çıxarılmasını əmr edir.

Əgər Peyğəmbərimiz (s) və musiqi dahimiz özləri belə məsələlərə ehkam kimi baxmırlarsa, nə üçün himnə yaradıcı münasibət olmasın?

5) İddia olunur ki, hazırki himn Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin himnidir, onun bir hərfinə də toxunmaq olmaz.

Ancaq bunu Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin himni kimi qəbul etmək mümkün olmadı, buna rus işğalı imkan vermədi.

Bundan əlavə, bu mətndə çox dəyişikliklər olub: “Şanlı Vətən” sözlərindən sonra iki dəfə “Azərbaycan” sözü əlavə edilib, biz dörd dəfə oxuyuruq.

Mən təklif edirəm ki, mətndəki kimi iki dəfə oxunsun. “Üç rəngli bayrağınla məsud yaşa” və “Namusunu hifz etməyə” cümlələrini də iki dəfə deyil, mətndə olduğu kimi bir dəfə oxumağı təklif edirəm.

Mətndəki “Hüququnu dərk edən əfrad” cümləsi “Hüququndan keçən əsgər” cümləsi ilə dəyişdirilib, “dəm” sözü “an” sözü ilə, rus dilindəki mətndə isə “qan tökmək” sözləri dəyişdirilib.

Biz 1992-ci ildə bu himni qəbul edəndə birinci bənddəki hər iki “cümlə” sözü çıxarılıb. (Bax: “Həyat” qəzeti, 28.5.1992)

Mən təklif edirəm ki, Azərbaycan dilinin qrammatikasına uyğun olaraq “hazırız” və “qadiriz” sözlərindəki “z” səsi “q” səsi ilə əvəz olunsun. Ən azı ona görə ki, şagird belə sual verə bilər ki, biz bu cür yaza bilərik?

6) Başqa dövlətlərin himnlərinin (məs: Yunanıstan, Fransa) uzun olması göstərilir, lakin bir dəqiqədən bir az çoxu ifa olunur.

Bu qədər..

Hörmətlə, həmyerliniz Tahir Kərimli”.

Manevr.az