Korrupsiya dövlət idarəçiliyinin səmərəlili işini aşağı salır, iqtisadiyyata külli miqdarda ziyan vurur, vətəndaşların dövlətə inamını sarsıdır.

Buna görə Özbəkistan son illər korrupsiyaya qarşı kəskin mübarizə aparır və bu işə sistemli yanaşma nümayiş etdirir. Korrupsiyaya qarşı mübarizə məsələsi BMT-nin 2030-cu ilədək Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin bir hissəsidir. Onun Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərində (DİM) xüsusi yeri var. Xüsusilə, Məqsəd 16 – “Sülh, ədalət və effektiv institutlar” məhz şəffaflığı təmin edən, korrupsiyanın azaldılması və cəmiyyətdə qanunun aliliyinin gücləndirilməsi deməkdir. Həmçinin, Məqsəd 17 - "İnkişaf naminə Qlobal Tərəfdaşlıq" sahəsində ölkələr arasında korrupsiyaya qarşı mübarizə sahəsində təcrübə mübadiləsi və qarşılıqlı əməkdaşlıq Dəstək mexanizmi də müəyyən edilib.
Özbəkistan bu işlərin məqsədli şəkildə həyata keçirilməsinin təmin edilməsində fəal iştirak edir, aydın strateji yol xəritəsini həyata keçirir.

Bu il martın 5-də Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin sədrliyi ilə Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə üzrə Milli Şura genişləndirilmiş toplantısı keçirilib. İclasda qeyd edildiyi kimi, Özbəkistanda Korrupsiyaya qarşı aparılan mübarizə, islahatların əsas prioritet istiqamətlərindən biri olaraq qalacaq. Çünki bu qüsuru aradan qaldırmadan, əsl irəliləyiş əldə etmək mümkün deyil. Bu gün dünya iqtisadiyyatı korrupsiyaya görə ildə 3 trilyon dollar itirir.

Bu, problemin çox ciddi olduğunu göstərir. Özbəkistanda korrupsiya ilə mübarizə üçün güclü qanunvericilik bazası formalaşmışdı. Ayrı-ayrı qanunlar qəbul edildi və xüsusi qurum yaradıldı. Parlamentin palatalarında müvafiq komitələr işləyir. İndi cəmiyyətdə bu mövzu üzrə açıq müzakirə sistemi də formalaşdırılıb. Əvvəllər bu mövzuda, bu haqda danışmaq çox çətin idi, amma bu gün biz korrupsiyanı tənqid edirik. Bu barədə yazılar, jurnalist araşdırmaları dərc olunur. Bunun vasitəsilə ictimaiyyət Nəzarətin gücləndirilməsinə xüsusi diqqət yetirilir. Nəticədə beynəlxalq reytinqdə Özbəkistan xeyli irəliləyərək 138-ci pillədə qərarlaşmaqla Mərkəzi Asiyada birinci yerə qalxıb. Korrupsiyaya qarşı mübarizədə dövlət satınalmaları sektoru da xüsusi diqqətə layiqdir. Əsl səbəb isə həmin sahədə dövlət vəsaitinin şəffaf şəkildə xərclənməsi ilə bağlıdır. Çünki bu sahədə həddindən artıq vəsaitlərin yersiz xərclənməsinə rast gəlinirdi. Ona görə də 2025-ci ilin sonuna qədər bütün dövlət satınalmaları tam elektronlaşdırılacaq.

Dövlət satınalmaları üçün süni intellektə əsaslanan nəzarət sistemi həyata keçirilirsə, bazar qiymətindən yuxarı alışlara icazə verilməyəcəkdir. Bununla da əsas korrupsiya mənbələri aradan qaldırılacaq. Qeyd olunur ki, korrupsiyaya qarşı mübarizədə kadr məsələsi də çox önəmlidir. Dövlət qulluğuna peşəkar və vicdanlı kadrların seçilməsi, onların “dürüstlük” prinsipləri əsasında hazırlanması istiqamətində davamlı təhsil və təlim sistemi yaradacaq. Bunla da işçilərin qiymətləndirilməsinin köhnə üsullarından imtina edərək onların praktiki biliklərinə diqqət yetirmək və onların nailiyyətləri əsasında müasir İT sistemi vasitəsilə qiymətləndirmə aparılacaq. Bununla birlikdə rəhbər vəzifələrdə məhəllədə vətəndaşlarının problemlərini həll etmiş real insanlarla yerləşdirilir, bu işlər təcrübəli gənclər tövsiyə olunur. Gəlir və əmlak bəyannamələrinin tətbiqi haqqında qanun layihəsi hazırlanıb, tezliklə ictimai müzakirəyə çıxarılacaq.
Bu dövlət qanunu işçilərinin gəlir mənbələrinin və əmlakının qanuniliyini tam açıqlamasına imkan verir. Burada qanunsuz varlanmağa görə məsuliyyət məsələsi də var. Bu qanunvericilikdə aydın şəkildə müəyyən edilmişdir.

Korrupsiyaya qarşı mübarizədə beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir. Bu mənada, bu il fevralın 4-5-də Özbəkistan prezidenti Malayziyaya səfər edib. Rəsmi səfəri çərçivəsində 2025-2026-cı illərdə korrupsiyaya qarşı mübarizə üçün birgə plan imzalanıb. Özbəkistan və Malayziya arasında Korrupsiyaya qarşı birgə mübarizə planının imzalanması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Malayziya bu sahədə böyük təcrübəyə malik ölkə kimi Özbəkistana öz köməkliyini əsirgəmir. Bu iş xüsusilə, Malayziyanın Milli Antikorrupsiya Agentliyi (MACC) tərəfindən həyata keçirilir. Eləcə də Integrity Pact sistemi, dövlət satınalmalarında açıq məlumat platforması, İctimai nəzarət sistemləri Özbəkistan üçün çox faydalı təcrübə olacaq. Bu tərəfdaşlıq BMT-nin 2030-cu ilədək Davamlı İnkişaf Məqsədlərinə uyğundur. Məqsəd 16-ya uyğun olaraq, xüsusilə də, “Sülh, ədalət və effektiv təsisatlar” və 17-ci Məqsəd – “İnkişaf Naminə Qlobal Tərəfdaşlıq”a tam sadiqik göstərməkdir. Korrupsiyaya qarşı daxili qüvvələr də effektiv mübarizə apara bilər. Təkcə xarici tərəfdaşlarla deyil, həm də onlarla sıx əməkdaşlıq etmək həyati əhəmiyyət kəsb edir, zərurətə çevrilir. Sonda qeyd edək ki, indi Özbəkistanda korrupsiyaya qarşı mübarizə xüsusi bir məsələdir və bu kampaniya deyil, dövlət siyasətinin tərkib hissəsidir. Bu cəmiyyət və dövlətin birgə mübarizəsidir.