Nazilə GÜLTAC

   QABIRĞA
    Hekayə

Həvva 4-5 ay idi ki, arandan dağətəyi kəndə gəlin köçmüşdü. Mühasibliyi bitirən Həvvanı təyinatla Əhədin mühəndis işlədiyi idarəyə göndərmişdilər. Elə ilk gündən bir- birlərini görüb bəyənən gənclər çox keçmədən ailə qurdular. Həvva qaynanasının üzünü görməmişdi, o, 6 il əvvəl dünyasını dəyişmişdi. Əhəd atası ilə qalırdı.
Bayram kişi çox əzazil, sərt adamıydı, pırpız qaşlarının altından bircə dəfə baxdımı, gəlinin bağrı yarılırdı. Hər xırda şeyin üstündə Həvvaya acıqlanır, yediyini- içdiyini burnundan gətirirdi. Gəliniylə heç arası yoxuydu . Əhədə qardaşı qızını almaq istəmiş, oğlu razılaşmamışdı. Neçə dəfə Həvva istəmişdi ki, ayrı ev tutub qalsınlar, Əhəd isə atasını damın altında tək qoymaq istəməmişdi. Kişi evdə olanda oğlu da, gəlin də astadan danışır, elə bil iynə üstündə gəzirdilər. Onlar can dedikcə, o, çor deyir, həmişə narazı halda başını yellədirdi. Bir gün Bayram kişi mal bazarından iki dana alıb gətirdi. Danaları böyüdüb, satacağını bildirdi. Ertəsi gün yem almağa hazırlaşan Bayram kişi Həvvanı səslədi:
A gəlin, mən qonşu kəndə gedirəm, danalardan göz- qulaq ol.
Həvva sakitcə, - yaxşı , - deyərək,- səhər yeməyi hazırlamaq üçün mətbəxə keçdi. Qaynatası toqqanın altını bərkidəndən sonra, boz qulaqlı papağını başına qoyub, tələsik evdən çıxdı. Həmişə bir qulağı yana sallanan papağı bu gödək, kök kişiyə gülməli görkəm verirdi.
Başı ev işlərinə qarışan Həvvanın birdən danalar yadına düşdü. Pəncərədən həyətə boylanıb, dananın birini görməyəndə dəliyə döndü. Hövlnak pillələri endi. Dananın qırılmış ipi dirəkdə yellənirdi. O, başını əlləri arasına alıb vaysındı: -“ Aman allah ! Gəl indi bu kişiyə cavab ver”. Tələm- tələsik taxta qapını çırpıb həyətdən çıxdı. Evin önündəki təpəyə qalxıb, bir xeyli ətrafa nəzər yetirdi, gözünə heç bir qaraltı dəymədi. Dərə aşağı, dərə yuxarı dananı axtarmağa başlayan Həvva bütün kolların arasına diqqətlə baxırdı. Danadan əsər- əlamət yox idi, sanki yer yarılıb, yerə girmişdi. Meşənin ətəyində bir də başını qaldırdı ki, toran düşüb, şər qarışıb. Ay işığı yaxınlıqdakı ağacların, kolların üzərinə düşərək, vahiməli kölgələr əmələ gətirmişdi. Bir yandan da meşənin dərinliyindən gələn bayquşun tükürpədici səsi onu daha da qorxutdu. Həvva kənddən çox uzaqlaşdığının fərqinə vardı, danaları söyə- söyə geri döndü. Selin kökündən qoparıb gətirdiyi kiçik bir ağacı qaldırıb boynunun arxasına aldı, irəlilədikcə bir tərəfində budaqlar, o biri tərəfində ağacın sallanan kökləri Ay işığında çox əcayib görünür, sanki əcinnə gəlirdi. İtdən- qurddan qorunmaq üçün boynunun arxasına götürdüyü ağacın kölgəsi onun özünü üşəndirirdi. Uzaqdan evlərin işığını görüncə ürəyi yerinə gəldi. Dana cəhənnəm, azmaqdan qorxmuşdu. Birdən ona sarı bir qaraltının gəldiyini gördü. Əvvəl qaraltını danaya oxşatdı, sonra baxdı ki, adama bənzəyir- iki ayaqlıdır. Səsini çıxarmadan dayandı. Tərslikdən Ay da tez- tez buludların arxasına keçir, göz- gözü görmürdü. Qaraltının onun üstünə atılacağından qorxub ağacı fırlatdı. Vay, dədə! – deyib kimsə arxası üstə tir-tap yerə yıxıldı. Ayağının altına düşən papaqdan qaynatasını tanıdı. Ağacın zərbəsindən huşunu itirən kişinin nəfəs aldığını görən Həvva qaynatasını çiyinlərindən tutaraq, evə tərəf sürüməyə başladı. Nə yaxşı ki, onları görən olmadı.
Əhəd hələ işdən qayıtmamışdı. Kişini eyvandakı taxtın üstünə uzatdı, tez dəsmalı isladıb şişib göyərmiş alnına qoydu. Yavaş- yavaş huşu özünə qayıdan Bayram kişi zarıldayıb ufuldamağa başladı. Qaynatasının onu vuran adamın gəlini olduğunu tanıyacağından qorxan Həvva , ehtiyatla ona yaxınlaşdı. Amma kişi gözlərini qırparaq, ondan su istədi. Görünür onu tanımamışdı, bayaqdan sıxıntı içində çırpınan Həvva birdən - birə sakitləşdi. Oğlu evə girəndə kişi özünə gəlmişdi. Əhəd təəcüblə bir yoldaşının avazımış üzünə, bir də yataqda üz- gözü şişən, başı sarğılı, canıyla əlləşən atasına baxdı. Heç nə başa düşmədi. Yaxınlaşıb atasının yanında oturdu , nə baş verdiyini soruşdu. Çətinliklə nəfəs alan atası başına gələnləri danışmağa başladı :
- Ay oğul, evə gələndə gördüm ki, həyət qapısı açılıb, dananın da biri yoxdu. Gəlini səslədim, o da cavab vermədi. Ətrafa baxdım, kimsəni görməyincə, üz tutdum meşəyə tərəf. Dərə yuxarı qalxırdım ki, əcinnəyə oxşayan bir şeyin mənə tərəf gəldiyini gördüm, addımlarımı yavaşıdıb dayandım. Sonra nə baş verdiyini xatırlamıram, bir də gözlərimi evdə açdım.
Həvva gülməkdən özünü zorla tutdu, qaynatasının onu tanımamasına kefi durulmuşdu:
Hə, o vahiməli qaraltıdan mən də qorxub kolun dalında gizlənmişdim. Səsə başımı qaldıranda kiminsə yerə yıxıldığını gördüm, vahiməli qaraltının çıxıb getməsini gözlədim. Sonra yavaş- yavaş yerdə yıxılan qaraltıya yaxınlaşdım, gördüm ki, qaynatamdır. Bir təhər evə gətirdim. Üst- başını , yarasını təmizləyib, alnına soyuq kompres qoymuşam, indilərdə ayılıb. Mən də dananı axtarmağa getmişdim.
Gəlininin bu qayğıkeşliyindən kişinin gözləri yaşardı, mülayim, kövrək səslə dilləndi:
-Sağ ol, ay qızım ( ilk dəfəydi ona qızım deyirdi), yaxşı ki, oralarda olmusan, yoxsa, qurda- quşa yem olacaqdım. Dana cəhənnəm, özüm əldən getmişdim.
Gecəyarı kişinin halı pisləşdi, “Təcili Yardım”la onu xəstəxanaya apardlar, müayinə etdikdə məlum oldu ki, kişinin iki qabırğası sınıb, beyin silkələnməsi olub. İki həftə yataq rejimi təyin olundu. Həvva gecə- gündüz Bayram kişinin qulluğunda durdu. Qaynatasının ona rəftarı tamam dəyişmişdi, gəlinə, - qızım, qızım , - deyərək, xitab edir, tez- tez ona minnətdarlığını bildirirdi. Əhəd onların bu mehribançılığına məəttəl qalmışdı. Həvva ürəyində fikirləşirdi ki, kişinin başına ağac dəyəndən ağlı başına gəlib.
Sağalıb ayağa qalxan Bayram kişi həqiqəti heç vaxt bilmədi. Evdə olan əmin- amanlığı, bu gəlin – qaynata mehribançılığını görən Əhədin də üzü gülürdü artıq. Bayram kişini vuran o əcayib məxluq bir müddət dillərdən düşmədi. İpini qırıb qaçan dana o gedən getdi, nə dana, nə də o əcayib məxluq kənddə gözə dəymədi. O biri dananı da satıb, pulunu kişiyə dava- dərmana verdilər. Qaynatanın sağalandan sonra da gəlinə mehribançılığı azalmadı, ona həmişə xilaskarı kimi baxdı. Getdikcə evin gəliri- çıxarı Həvvanın əlinə keçdi, artıq bütün- alış verişə o nəzarət etdi.
İllər keçdi. Oğlanlarını evləndirdilər , qızları köçürdülər. Bir axşamüstü eyvanda nəvələrini başına yığıb, rəhmətlik qaynatası ilə baş verən həmin hadisəni onlara danışan Həvva özünü saxlaya bilməyib, qəhqəhə çəkdi. Güldüyü yerdə birdən - birə ikiqat oldu, - vay qabırğam sancdı, - deyə ufuldadı. Nənələrinin bu halına nəvələr də gülüşdülər...

Manevr.az