Nadir Israfilov

5 mart - Bədən Tərbiyəsi və İdman GünüdürHər il mart ayının 5-i ölkəmizdə Bədən Tərbiyəsi və İdman Günü kimi qeyd olunur. Bu tarix Prezident İlham Əliyevin Bədən Tərbiyəsi və İdman Gününün təsis edilməsi haqqında 2005-ci il 04 mart tarixli Sərəncamına əsasən qeyd edilir.
Məlum olduğu kimi, dünyanın təhsil məkanında sadəcə bilik, bacarıqlar deyil, dəyərlər, səriştələr, vərdişlər şəxsiyyətin hərtərəfli və ahəngdar inkişafında mühüm amillər kimi qiymətləndirilir və bugünkü təhsilin keyfiyyət göstəriciləri kimi qəbul edilir. Respublikamızda bədən tərbiyəsi və idmanın inkişafı daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Xüsusilə son zamanlar Azərbaycan ən nüfuzlu və möhtərəm idman yarışlarına ev sahibliyi edən bir ölkə kimi bütün dünyada tanınır. Həmvətənlərimiz idmanın bir çox növləri üzrə Dünya, Avropa çempionatlarının, Olimpiya oyunlarının qızıl, gümüş və bürünc medallarını qazanaraq, beynəlxalq yarışlarda Azərbaycanın bayrağını ən yüksək zirvələrdə dalğalandırıblar. Bir sözlə Respublikamız artıq idman ölkəsinə çevrilib.

Ümumtəhsil məktəbinin vəzifəsi öz yetirmələrinə təkcə müəyyən bilik, bacarıq və vərdişlər aşılamaq deyil, həm də fiziki və mənəvi cəhətdən sağlam nəsil yetişdirməkdir. Məktəbəqədər yaşlı uşaqların, şagirdlərin və tələbələrin sağlamlığını qorumaq və möhkəmləndirmək, onlarda fiziki kamilliyə və sağlam həyat tərzinə tələbatı formalaşdırmaq təhsil müəssisələrinin əsas vəzifələrindəndir. Heç də əbəs deyil ki, “Ümumtəhsil müəssisələrinin tədris planı”nda nəzərdə tutulan 19 fənn arasında “Azərbaycan dili”, “Xarici dil”, “Riyaziyyat” və “İnformatika” ilə yanaşı “Fiziki tərbiyə” fənni də 5 fəndən biri kimi I sinifdən XI sinfə qədər fasiləsiz olaraq tədris olunur və onun tədrisinə hər sinif üzrə 2 saat olmaqla həftəlik 22 saat vaxt ayrılır.

Bədən tərbiyəsi və idman haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunununda
təhsil müəssisələrində bədən tərbiyəsi və idman sahəsində vəzifələr müəyyənləşdirilərkən fiziki tərbiyə əsas təhsil proqramları çərçivəsində dövlət təhsil standartları ilə müəyyən edilmiş həcmdə bədən tərbiyəsi üzrə məcburi dərslərin, həmçinin əlavə təhsil proqramları çərçivəsində əlavə (fakültativ) bədən tərbiyəsi və idman məşğələlərinin keçirilməsini, təhsil alanlarla kompleks bədən tərbiyəsi-sağlamlıq və idman tədbirlərinin keçirilməsi üçün müvafiq şəraitin yaradılmasını, o cümlədən idman avadanlığı və alətləri ilə təchiz edilməsi kimi məsələlər ön plana çəkilib.
Mövcud qanunvericiliyə görə təhsil müəssisələri bədən tərbiyəsi ilə məşğul olma formalarını, bədən tərbiyəsi vasitələrini, idman və hərəkət fəallığı növlərini dövlət təhsil standartları və fiziki hazırlıq normativləri əsasında yerli şəraiti və təhsil alanların maraqlarını nəzərə almaqla müəyyən edirlər. Təhsil müəssisələrində fiziki tərbiyə dərsləri müasir tələblərə müvafiq surətdə, təhsil alan uşaq və gənclərin maraqları, yaşı və sağlamlıq səviyyələri nəzərə alınmaqla təşkil edilməlidir. Təhsil müəssisələrində bədən tərbiyəsi dərslərinin metodoloji və maddi-texniki bazası müntəzəm olaraq inkişaf etdirilməli, təkmilləşdirilməli və möhkəmləndirilməlidir.

Göründüyü kimi fiziki tərbiyə dərslərinin tədrisi səviyyəsinin yaxşılaşdırılması və idmanın kütləviliyinə nail olunması ilə bağlı ümumtəhsil məktəblərinin də qarşısında çox ciddi vəzifələr qoyulub. Bununla belə açıq etiraf etməliyik ki, bir sıra ümumtəhsil məktəblərində fiziki tərbiyə dərsləri və idman məşğələlərinin tədrisinə, idman qurğuları və idman zallarından səmərəli istifadə olunmasına ciddi yanaşmayan məktəb rəhbərləri, fiziki tərbiyə müəllimləri də var. Bir sıra idman müəllimlərinin və şagirdlərin dərslərdə idman formaları geyinmədikləri, fənn müəllimlərinin öz vəzifələrinin öhdəsindən layiqincə gələ bilmədikləri heç də hamıya gizli deyil. Bəzi məktəblərdə fiziki tərbiyə dərslərinin tədrisində və mövcud idman normativlərinin istər fiziki tərbiyə müəllimləri, istərsə də şagirdlər tərəfindən tam şəkildə yerinə yetirilməsində nöqsanlara yol verilir. Fiziki tərbiyə dərsləri bir çox hallarda formal xarakter daşıması barədə məlumatlar var. Bir çox məktəblərin yay idman meydançaları və sadə idnman qurğuları belə yoxdur.

Bu kimi münasibət təkcə fiziki tərbiyə dərslərində müşahidə olunmur. Ayrı-ayrı məktəblərdə “Çağrışaqədərki hazırlıq”, “Musiqi”, “Təsviri incəsənət”, “Texnologiya” fənlərinə də ikinci dərəcəli fənn kimi yanaşma halları var. Bu hər şeydən əvvəl ayrı-ayrıi ixtisaslar üzrə şagirdlərin ali məktəblərə hazırlığı, repetitor institutunun inkişafı və ali məktəblərə hazırlıq kursları çəbəkəsinin genişlənməsi ilə əlaqədardır. Halbuki, ögəy münasibət bəslədiyimiz bu fənlərin hesabına konkret ixtisaslara yiyələnmək yol verilməzdir. Məktəbin vəzifəzi öz yetirmələrinə təkcə hansısa konkret ixtisas üzrə bilik məcmusu vermək deyil. Ümumtəhsil məktəbinin vəzifəsi həm də fiziki və mənəvi cəhətdən sağlam nəsil yetişdirməkdir. Ümumtəhsil məktəbində təhsil prosesi öyrədici, tərbiyəedici və inkişafetdirici xarakter daşıyır.

“Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi”ndə deyildiyi kimi ümumtəhsil məktəbinin vəzifəsi təhsilalanların meyil, maraq və potensial imkanları, fərdi xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, onların zəruri biliklərə və həyati bacarıqlara yiyələnməsini, yaradıcı, milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərə malik sağlam əqidəli, vətənpərvər, müasir dünyagörüşlü şəxsiyyət kimi formalaşmasını, müstəqil həyatda səmərəli təhsil və əmək fəaliyyətinə hazırlanmasını təmin etməkdən ibarətdir.

Manevr.az