Qərib dünyamızın Sevinci

Tarixən Azərbaycan poeziyasının inkişafında və formalaşmasında kişi yazarlarla yanaşı qadın şairlərimiz də çox önəmli rol oynamışlar. Məhsəti Gəncəvi, Ağabəyim ağa, Xan qızı Natəvan, Fatma xanım Kəminə, Heyran xanım, Aşıq Bəsti, Aşıq Pəri və digər adlarını çəkmədiyim ünlü söz adamları Azərbaycan şeir sənətinin çiçəklənməsində öz silinməz möhürlərini vurmuşlar. Bəzən kişilərin belə dilə gətirə bilmədikləri gerçəklikləri, haqqı-ədaləti, ağrılı məqamları qadın yazarlar daha cəsarətlə, uca səslə bəyan etmişlər. Bu da tarixi həqiqətdir ki, bütün zamanlarda söz meydanında olsalar da, qadın şairlərin səsi XX əsrdə daha gur eşidilməyə başlamışdır. Müasir poeziyamızda da qadın yazarlar daha böyük bir inamla və cəsarətlə boy göstərməkdədirlər.

Sevinc Qərib imzasına bir neçə il öncə rast gəlmişəm. İlk təəssüratdan bu xanımın şeirlərindəki kövrək deyim tərzi, sözün məna çalarlarından böyük ustalıqla yararlanmaq bacarığı, onun ən dərin qatlarına varmaqla fikrin azad, aydın şəkildə çatdırmaq cəsarəti məndə onun yaradıcılığına böyük hörmət və ciddi maraq oyadıb. O zamandan da başlayaraq Sevinc Qərib imzasını ardıcıl olaraq izləməyə başlamışam. Vaxt keçdikcə onun şeirlərinin gündən-günə, ildən-ilə necə bir dinamika ilə ətə-qana dolub, pöhrələndiyinin şahidi olmuşam.

Sevinc Qərib. Adla təxəllüs arasındakı kövrək bir təzad onun şeirlərində  sanki iki əks duyğunu bir axarda birləşdirir. İnsanın ürəyindəki sevinci ilə daxili dünyasındakı qəribliyi söz aləminə də sirayət edir. Hər iki hiss bu fani aləmdə insan övladına xas bir-birini dabanqırma izləyən sirli bir ovqatdır ki, Sevinc Qərib bu iki barışmaz duyğunu öz bədii yaradıcılıq müstəvisində poetik ucalıqda birləşdirməyi bacarır. 

Bəzən adama elə gəlir ki, Sevinc Qərib uzaq keçmişlərdən günümüzə yol tutub gələn söz karvanının tənha və qərib bir yolçusudur. Sanki çiyninə atdığı söz heybəsinə xalqın ən qədim və zəngin hikmət baxçasından dərdiyi inci sözləri çin-çin yığaraq onları zərgər dəqiqliyi ilə məna sapına düzür.

Sevincin kövək sətirlərindəki duyğular insanı elə bil Simurq quşunun qanadlarına alıb təhtəlşüurumuzda uyumuş uzaq keçmişimizə aparır. O keçmişimizə ki, ucu-bucağı görünməyən bozqırlarda ərən babalarımızın meydan açıb şahə qaldırdıqları meydangir atların kişnərtiləri bir-birinə qarışıb. Adama elə gəlir ki, lap uzaqlardakı yovşan ətrinə bürünmüş qıpçaq çöllərində yurdundan illərlə ayrı düşmüş bir bahadır son ümidin işığına doğru illər öncə qoyub getdiyi doğma obasına yetişmək üçün haçadil atına süvar olub, gecə-gündüz bilmədən yerin damarını qıraraq batıdan doğuya yol gedir.

 

Sevinc Qərib təpədən dırnağacan ruh adamıdı. Ağacda yarpağın tərpənməsi də, çəməndə insanı bihuş edən çiçəklərin ətri də, bir payız axşamı pəncərəni döyəcləyən meh də onun duyğularını yerindən oynadıb qəlbini ehtizaza gətirə bilir. Bu kövrək hiss, lirik ovqat da incə bir deyimə çevrilib, nəğməyə dönür. O, məcazlardan, epitetlərdən və digər  bədii detallardan yerində və ustalıqla yararlanaraq yeni bir poetik lövhə yarada bilir.

 Söz adamları nə qədər toplumun diqqət mərkəzində olsalar da, hamı tərəfindən hörmət göstərilib adları urvatlı tutulsalar da, həmişə özlərinin söz dünyalarında tənhadılar. Onların ən böyük könül sirdaşı, ürəkdən inanıb söykənəcək bildikləri də elə sözdən başqa digər bir varlıq deyil. 

Ürəyi bənövşə yarpağından da zərif, kövrək və yumşaq olar söz adamının. Bəni insan övladına tez inanar, onu güvənc yeri bilib bu inamın işığında yol gedər. Vay o gündən ki, bu inama, bu ümidə hansısa naşı, ürəksiz zərrə qədər kölgə sala. Bax, onda başlayar söz adamının haqq-hesab saatı, məşhər günü.

Sevinc Qəribin şeirləri formaca sadə olduğu qədər də mənaca dərindi. O, hər sözdən yerli-yerində yararlanaraq canlı, emosional təbii lövhələr yarada bilir. Sözlərin aydın və lirik bir ovqatda bir-birini izləməsi fikrin dolğun fəlsəfi-estetik tutumu ilə vəhdət təşkil edir. 

Tale belə gətirib ki, Laçının başı buludlardan su əmən dağları qoynundakı cənnətmisal qucağında doğulub, uşaqlığını və həyatının sonrakı dönəmini qəriblikdə, şəhərin tozlu-paslı küçələrində keçirməyə məcbur olan şairənin bütün yurd niskilləri və ağrıları da sözün zərif çiyinlərinə yüklənir.

Hiss olunur ki, Sevinc şeir yazanda heç vaxt onun növünü, janrını, qafiyəsini, rədifini və digər detallarını gözə alıb duyğularını çərçivəyə salmır. Əvəzində duyğular onu ağuşuna alıb öz sirli dünyasına aparır. O dünyaya ki, orada hər şey sevgidən yoğrulub, hər zərrə məhəbbətdən boy tutub. O dünyanın ayrılmaz sakini olan kövrək qadın ürəyində narahat dünyamızın taleyindən nigarançılıq ağrıları keçir, insanlığın qaranlıq sabahına gözlərindən kədər selləri daşdanır.  

 

Sevincin sözlə yaratdığı çeşidli bədii fikir lövhələri poeziyanın imkanlarının nə qədər geniş və hüdudsuz olduğunu bir daha bütün əzəməti ilə gözümüz önündə canlandırır. Az sözlə böyük məna yaratmaq, fikrin fəlsəfi-estetik tutumunda poetik lövhə nəqş etmək gənc şairənin böyük söz potensialına malik olduğundan xəbər verir.

 

Sevinc Qərib bu gün bədii yaradıcılığının ən qaynar və çiçəklənən dövrünü yaşayır. O, ədəbi mühitdə siyasi-ictimai konyukturanın tələb etdiyi şəkildə qalaq-qalaq kitablar yazmaq, mətbuatda və radio-televiziyada özünü reklam elətdirmək düşüncəsindən uzaq bir ovqatda sadə bir şair ömrü yaşayır. Başları başlarında dayananların tərifinə, mədhinə qarışmış ədəbi orqanlar və yaradıcılıq qurumları hələ ki, bu istedadlı söz adamını görməzdən gəlirlər. Lakin sözün qüdrətinə, ilahi gücünə öz varlığı qədər inanan və tapınan Sevinc Qəribin heç bu “xala xətrin qalmasın” münasibətlərə ehtiyacı da yoxdu. Çünki o, şeirin və sənətin təmənnasız söz ömrünü yaşayır. O ömrü ki, əsrlərin və nəsillərin təlatümləri, kataklizmləri belə bir ləyaqətli söz ömrü yaşayan insanın adını sözün yaddaşından silmək gücündə belə deyil. 

  

Hərdən mənə elə gəlir ki, Sevinc Qərib qatarından ayrı düşmüş qərib bir durnadır. Sözün işığına doğru əbədi bir yola çıxıb. Öz səfini və qatarını yaratmaq üçün ucsuz-bucaqsız səmalarda gecə-gündüz qanad çalır. Bu əzablı, uzun yolda ona möhkəm can sağlığı, yorulmaz fəaliyyət, uğurlar və elə söz ömrü arzulayırıq.