.png)
Xəbər lenti
Yerin fırlanma sürətinə ən çox qlobal istiləşmə təsir edir
"ETH Zurich” tədqiqatçıları ilk dəfə olaraq Yer qütblərinin uzunmüddətli hərəkətinin səbəblərini tam şəkildə izah edə biliblər və iqlim dəyişikliyinin planetin fırlanma sürətinə Aydan daha çox təsir etdiyini qeyd ediblər.
Manevr.az qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir ki, bu barədə PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) jurnalı müvafiq araşdırmanın nəticələrini dərc edib.
Qlobal istiləşmə və Qrenlandiya və Antarktidanın buz kütlələrinin əriməsi su kütləsinin qütb bölgələrindən ekvatorial bölgələrə yenidən paylanmasına gətirib çıxarır ki, bu da Yerin fırlanmasını dəyişir.
Kosmik geodeziya professoru Benedikt Soya bu hadisəni əvvəlcə qollarını bədəninə yaxın saxlayan, sonra isə uzadan fiqurlu konkisürənin nümunəsi ilə izah edir. Nəticədə, sürətli fırlanma yavaşlayır. Fizikada bu, impuls anisinin qorunması qanunu kimi tanınır. Nəticədə, iqlim dəyişikliyi saniyənin kiçik hissələri qədər olsa da, günün uzunluğunu artırır.
ETH-dən olan tədqiqatçılar qrupu, iqlim dəyişikliyinin günün uzunluğunu bir neçə millisaniyə artırdığını göstərən iki araşdırma dərc edib. Qütblərdən aşağı enliklərə axan su planetin fırlanma sürətini ləngidir. İqlim dəyişikliyi Yerin fırlanma oxuna da təsir edir, oxun səthlə kəsişdiyi nöqtələri dəyişir.
Bundan əlavə, buzların əriməsi nəticəsində Yerin daxilində baş verən hərəkətlər də fırlanma oxunu dəyişir. Mantiyanın dərinliklərində yüksək təzyiq nəticəsində süxurların özlüləşdiyi yerlərdə uzunmüddətli yerdəyişmələr baş verir. Yerin maye metal nüvəsindəki isti axınları da maqnit sahəsinə və kütlə dəyişikliyinə təsir göstərir.
Tədqiqatçılar süni zəka metodlarından və fiziki neyron şəbəkələrindən istifadə edərək Yer səthində, mantiyada və nüvədə müxtəlif proseslərin qarşılıqlı təsirini simulyasiya edə biliblər. Bu modellər 1900-cü ildən bəri Yerin qütblərinin yerinin necə dəyişdiyini göstərir və gələcək dəyişiklikləri proqnozlaşdırır.
Professor Soya və komandası belə qənaətə gəliblər ki, Yerdəki proseslər bir-biri ilə bağlıdır və bir-birinə təsir edir. İqlim dəyişikliyi Yerin fırlanma oxunu dəyişir və bu dəyişikliklər hətta planetin nüvəsinin dinamikasına da təsir edə bilər. Lakin kəşflərin əhəmiyyətinə baxmayaraq, bu dəyişikliklərin təsiri cüzidir və təhlükə yaratmır.
Xəbəri paylaş
Çox oxunanlar
Son yüklənənlər
Axtarış
Reklam
İqtisadiyyat
Yazarlar
Sevinc QƏRİB
KƏRAMƏT
KƏRAMƏT
Emil Rasimoğlu
KƏRAMƏT
Aydın Canıyev
Aydan Ay
Sorğu
Portalımızı dəyərləndirin.
Çox oxunanlar