Qollarını itirən gözəl...

Manevr.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, iddialara görə, Milo Venerasının qollarının harada basdırıldığını yalnız 3 türk ailəsi bilir.

Luvr muzeyində qolu sınıq olan sevgi və gözəllik ilahəsi Afrodita heykəli ən əhəmiyyətli əsərlər sırasında sayılır. Venera de Milo (Milo Zöhrəsi) adlı əsərin qollarının yalnız 3 türk ailəsinin tanıdığı yerdə basdırıldığı iddia edilir.
Muzeyin Sully qanadının 16-cı otağındakı kolleksiyanın ən məşhur əsərlərindən biri olan Venera de Milo (Milo Venerası) hündürlüyü iki metrdən çox olan və demək olar ki, bir ton ağırlığında olan Yunan heykəlidir.

Ayaqlarına düşən axan parça sayəsində əyriləri olan qadın fiqurunun bədəni iki blok ağ mərmərdən hazırlanmışdır. İndi heç bir iz qalmasa da, onun əvvəllər rəngli və daş-qaşlarla bəzədilmiş olduğu təxmin edilir.
Hər gün onu ziyarət edən minlərlə ziyarətçinin beynində yalnız bir sual var: Qolları haradadır?

Asentonun sözlərinə görə, Milo Venerası haqqında çox az şey məlumdur, baxmayaraq ki, o, Qədim Yunan incəsənətinin ən məşhur əsərlərindən biridir. 2000 ildən bir qədər az tarixə malik olan əsərin kim tərəfindən çəkildiyi, nə vaxt, neçə dəfə bərpa edildiyi, qollarının nə vaxt itirildiyi dəqiq məlum deyil. Onun bazası da yoxdur. Pera Muzeyindən verilən məlumata görə, postamentin üzərindəki yazıya əsasən, heykəlin Antakyalı Aleksandros tərəfindən edildiyi güman edilir.

Bununla belə, müxtəlif hekayələr var. Onlardan birinə görə, heykəl o zaman Osmanlının nəzarətində olan Yunanıstanda olub və türklərin bu heykəli kəndlilərdən aldıqları deyilir.

Başqa bir hekayədə bir kənd sakini pravoslav keşişinə tapdığı heykəl haqqında danışır. O, Milo adasındakı fransız zabiti və kəşfiyyatçısı Jül Dümon D'Urvilə də bu heykəl haqqında danışır. Fransız həyəcanlanır, lakin heykəli almaq üçün kifayət qədər pulu yoxdur. O, həmin vaxt Fransanın İstanbuldakı səfiri Rivyerli Markizlə əlaqə saxlayıb. Heykəlin alınması üçün bürokratik prosedurlar bir az daha uzun çəkir. Tamamlandıqdan sonra heykəli götürmək üçün kəndə gedən fransızlar şoka düşdülər. Çünki pravoslav keşiş heykəli alıb türk qubernatoruna satıb. Heykəlin hər iki ölkəyə satılmasına görə türklərlə fransızlar arasında gərginlik yaşanır. Bu gərginlik hətta davaya çevrilir. Bəzi tarixçilərin dediyinə görə, heykəl fransızlar tərəfindən türklərdən qaçaqmalçılıq yolu ilə gəmiyə yüklənərkən qayalara dəyib və hər iki qolu qırılıb. Rəvayətin başqa bir variantında isə türklərin heykəli almaq üçün gəmi ilə hücuma keçdiyi və çıxan döyüşdə heykəlin qollarının qırıldığı bildirilir.

Nəhayət, Milo Venerası Yunanıstanın müstəqilliyini elan etməsindən 20 gün əvvəl 1821-ci il martın 1-də Fransaya yola düşdü. Kral XVIII Lui ona verilən heykəli Luvr muzeyinə bağışlayır.

Hekayə burada bitmir. 1960-cı ildə türk arxeoloqlarından ibarət komissiya Venera de Milonun qaytarılmasını Fransanın mədəniyyət naziri Andre Malrauxdan xahiş etmişdi. Onlar fransızları heykəli oğurlamaqda ittiham edir və bu heykəlin Türkiyənin bədii irsinin bir parçası olduğunu bildirirlər. Daha doğrusu, Asentonun sözlərinə görə, müraciətdə onlar Venera de Milonun qollarının gizli bir yerdə basdırıldığını və bu yeri yalnız sirri nəsildən-nəslə ötürən 3 türk ailəsinin tanıdığını iddia edirlər.

Malraux bunu mədəni şantaj kimi qiymətləndirir və ekstradisiya tələbini rədd edir.

Lakin heykəlin qollarının olmaması onun mənasını itirməsinə səbəb olur. Afroditanın sol əlində alma və sağ əlində güzgü tutduğuna inanılır, lakin bunu sübut etmək mümkün deyil. Başqa bir tədqiqatçı onun döşlərini sağ qolu ilə örtdüyünü və ombasını örtən parçanı tutduğunu və ya sol əli ilə trident tutduğunu təklif edir. Hətta bu heykəlin dəniz ilahəsi Amfitriti təmsil etdiyi iddia edilir.

Başqa bir fikir, heykəlin postament üzərində dayanması və ya tac və ya qalxan tutmasıdır. Heykəlin Afroditanı deyil, əlində kaman tutan Artemida və amfora tutan Danaideni təmsil etdiyini iddia edənlər də var. Onun son nəzəriyyəsi budur ki, əlində iplik mağara var və parça toxuyurdu.

Nigar
Manevr.az