Planetimizdən milyonlarla kilometr uzaqlıqda yerləşən Ryuqu asteroidindən alınan nümunələr həyatın mənşəyi haqqında mühüm ipucları verir.

Manevr.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, adının mənası "əjdaha sarayı" olan Ryuqudan götürülən nümunələrdə yerdə də rast gəlinən bəzi üzvi hissəciklər və su tapılıb.
Kosmosun dərinliklərində həyat axtarışı ilə bağlı araşdırmalar günü-gündən artır. Bunun üçün Günəş sisteminin müxtəlif nöqtələrinə müxtəlif kosmik gəmilər göndərilir. Onlardan biri Yaponiyaya məxsus Hayabusa 2 kosmik gəmisidir.

2014-cü ildə buraxılan Hayabusa 2, 2018-ci ildə Yerdən milyonlarla kilometr uzaqda, yapon dilində "əjdaha sarayı" mənasını verən Ryugu asteroidi ilə qarşılaşdı. 2019-cu ildə asteroiddən nümunələr toplayan Hayabusa 2, 2020-ci ildə Avstraliyanın Woomera bölgəsindəki səhrada asteroiddən toplanan nümunələri ehtiva edən bir kapsul buraxdı.

Ryuqu karbonla zəngin, eni təxminən 1 kilometr olan almaz formalı asteroiddir. Ryuqunun digər kosmik obyektlərlə toqquşmadan və parçalanmadan əvvəl kometa kimi daha böyük bir göy cisminin bir hissəsi olduğu güman edilir. Mütəxəssislər Ryuqunun demək olar ki, Günəş sistemi qədər köhnə olduğunu deyirlər. Hayabusa 2 missiyası asteroiddən Yerə mineral nümunə gətirən ilk kosmik missiyadır.

Kapsuldakı nümunələr araşdırıldıqda təəccüblü nəticələr ortaya çıxdı. Ryuqudan alınan bu nümunələr həyatı təşkil edən bəzi üzvi tikinti bloklarının kosmosdan Yerə daşınmış ola biləcəyi arqumentini gücləndirir.

Tədqiqatçılar Ryuqunun nümunələrində canlılarda tapılan amin turşuları və müxtəlif molekulları aşkar ediblər. Belə hissəciklər daha əvvəl planetimizə düşən meteoritlərdə də tapılıb. Araşdırmanın aparıcı müəllifi, Yaponiyanın Hokkaydo Universitetinin dosenti Yasuhiro Oba açıqlamasında deyib:

"Alimlər əvvəllər bəzi karbonla zəngin meteoritlərdə bəzi üzvi molekullar və vitaminlər tapmışdılar, lakin bu asteroidlər Yer orbitində planet komponentləri ilə təmasda ola və çirklənə bilər. Hayabusa 2 kosmik gəmisi bilavasitə Ryuqu asteroidindən iki nümunə toplayaraq onları təhvil verdi. möhürlənmiş kapsullarda Yerə. , çirklənmə ehtimalı sıfıra yaxındır."

Oba bildirir ki, Ryuqudan alınan nümunələrin Yer atmosferinə toxunmaması, lakin planetimizə oxşar komponentlərə malik olması son dərəcə təəccüblüdür.

Bundan əlavə, Ryuqudan gətirilən nümunələrdə canlı molekulların RNT-sini təşkil edən komponentlərdən biri olan urasil və vitamin olan niasin də aşkar edilib. Yahuhiro Oba deyir: "Nümunədə, müvafiq olaraq zülallarda və canlı maddələr mübadiləsində olan bir sıra amin turşuları da daxil olmaqla, digər bioloji molekullar da tapıldı".

Digər tərəfdən, asteroiddən alınan nümunələrin laboratoriya ölçüləri Ryuqunun ilkin düşündüyündən daha çox suyun olduğunu göstərdi. Mineral nümunəsi üzərində araşdırmalar dərc edən NASA alimi Kaitlyn McCain-ə görə, Ryugu kimi asteroidlərdə su tapmaq Yerdəki suyun bir hissəsinin mənşəyini izah etməyə kömək edə bilər. Bəzi elm adamları Yerin öz suyunu əmələ gətirmək üçün Günəşə çox yaxın olduğunu düşünürlər.

Ryuqunun nümunələrindən indiyə qədər əldə edilən tapıntılar həyatı təşkil edən bəzi tikinti bloklarının kosmosda yarandığı və ilk dəfə milyardlarla il əvvəl meteoritlərlə Yerə gəldiyi iddialarını gücləndirir. Oba deyir ki, asteroiddə tapılan molekullar, çox güman ki, Günəş sistemi mövcud olmadan əvvəl kosmosda kimyəvi reaksiyalar nəticəsində əmələ gəlib.

Yaponiyanın Okayama Universitetinin dosenti Kristian Potiszil deyir ki, Ryuqu kimi asteroidlər və ya onların hissələri milyardlarla il əvvəl planetimizə düşüb. Bu cür asteroidlərdə tapılan üzvi maddələrin inventarına dair məlumatın olmasının vacibliyinə toxunan Potiszil, "Bu, planetimizdə həyatın başlanğıcında hansı tikinti bloklarının mövcud ola biləcəyini anlamağa kömək edə bilər" deyir.

İndi tədqiqatçılar bu molekulların asteroidlərdə nə qədər yaygın olduğunu bilmək istəyirlər. Bennu adlı başqa bir asteroidin nümunəsi, eyni zamanda Yerdən milyonlarla kilometr uzaqda, sentyabr ayında NASA-nın OSIRIS-REx kosmik gəmisi tərəfindən ABŞ-a gətiriləcək.

Nigar Nəriman
Manevr.az